Tula: The Revolt

Wie weet in Nederland wie Tula was? De speelfilm Tula: The Revolt wekt de leider van een slavenopstand in 1795 op Curaçao tot leven. Het werd tijd.

Denk je dat plattelandsarbeiders in Drenthe een paar eeuwen geleden een fijn leven hadden? Trouwens, ik kan er toch niets aan doen dat onze over/over/overgrootvaders in slaven handelden? Wie in Nederland over slavernij begint, kan op dit soort tegenwerpingen rekenen. Ze komen voort uit de Nederlandse gewoonte om pijnlijke historische onderwerpen onder het vloerkleed te vegen. Hoe lang heeft het geduurd voordat erkend werd dat Nederland bij de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd aan de verkeerde kant stond? En sinds wanneer accepteren we dat niet iedere Nederlander in de Tweede Wereldoorlog een held of slachtoffer was? Die barrières zijn geslecht, maar het onderwerp slavernij ligt blijkbaar nog gevoeliger. Natuurlijk: we zijn niet verantwoordelijk voor de (mis)daden van Nederlanders in een ver verleden, maar dat is iets anders dan er schouderophalend en onverschillig aan voorbijlopen. Historisch bewustzijn is niet alleen bedoeld voor zonnige, maar ook voor troebele en duistere dagen.
Debuterend speelfilmregisseur Jeroen Leinders doet met het op Curaçao opgenomen Tula: The Revolt een ambitieuze poging om het Nederlandse geheugen op te frissen. De Engelstalige film volgt de strijd van de slaven, die onder leiding van Tula in 1795 in opstand komen tegen hun erbarmelijke levensomstandigheden. Hun eisen monden onder invloed van de Franse Revolutie (de slaven kennen de leuze ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’) snel uit in de roep om vrijheid. De Nederlandse gouverneur heeft er geen oren naar en gaat de strijd aan. In een maand tijd komen ongeveer honderd van de twaalfhonderd opstandige slaven en een handjevol Nederlandse soldaten om het leven. Als Tula door een slaaf wordt verraden, geven de opstandelingen zich over. Tula wordt met andere leiders gemarteld en geëxecuteerd. Tot zover de geschiedenisles.
Tula: The Revolt is geen film die de historische nuance zoekt. Hij vertelt een rechtlijnig verhaal over blanke onderdrukkers en vrijheidslievende zwarte slaven, maar zo simpel was de werkelijkheid niet. Op Curaçao ging het niet alleen om kleur. Er waren ook zwarte plantagehouders die slaven in dienst hadden. Ook werden niet alle slaven meedogenloos uitgebuit. Volgens sommige overleveringen waren vrije arme blanken er soms slechter aan toe dan slaven. Leinders, die zich liet inspireren door films als Braveheart, houdt het graag overzichtelijk met Tula als een Mandela avant-la-lèttre. Laten we Tula: The Revolt zien als een beginnetje. Hierna graag complexere films over de slavernij.

Jos van der Burg