Felix van Groeningen over The Broken Circle Breakdown

'Ik omhels de misère'

Van Groeningen (rechts) op de set

De wereld maakte kennis met Felix van Groeningen toen hij ter promotie van De helaasheid der dingen met zijn cast in Cannes naakt over de Croisette fietste. Nu maakt de Gentenaar indruk met de theaterverfilming The Broken Circle Breakdown. Een intens vertolkte en stijlvol geregisseerde emotionele rollercoaster over liefde en verlies.

Een Vlaamse tearjerker of een Vlaamse western? Felix van Groeningen schuwt de sterke emoties of de grote gebaren niet in zijn adaptatie van acteur Johan Heldenberghs toneelstuk. The Broken Circle Breakdown drenkt het liefdesverhaal van tattooshopuitbaatster Elise en bluegrassmuzikant Didier in tragiek en woede maar vermijdt vals sentiment. Ook al snijdt de ziekte van dochtertje Maybelle diep in de ziel van de personages en de toeschouwer. Van Groeningen ontvlucht de pijn niet: "Ik omhels de misère omdat die bij het leven hoort."

Waarom wilde je dit toneelstuk verfilmen? "Omdat ik zwaar onder de indruk was van de opvoering en het stuk iets was om op terug te vallen, net zoals het boek van Dimitri Verhulst bij het maken van De helaasheid der dingen. Ik aarzelde aanvankelijk omdat het stuk perfect leek en de meerwaarde van een film me ontging. Bovendien dreigde het een saaie film te worden omdat er veel in gebabbeld en gezongen wordt. Pas toen ik de tekst las zag ik filmische elementen. Ik besloot mijn eerste gevoel te volgen. Een gevoel dat het niet stopt met de dood van het kind maar nog vijf stappen verder gaat. Alles komt voor mij samen wanneer Didier kwaad wordt op president Bush en hem beschuldigt van Maybelles dood."

Je werkt met een onderbroken tijdlijn. "De tijden moesten door elkaar lopen omdat het anders al snel te emotioneel zou worden. Het scenario is eigenlijk helemaal anders opgebouwd, met tijdsprongen. Die werkten echter niet; je wist als kijker niet meer in welke tijd je zat. Daarom hebben we de film op een andere manier in elkaar gestoken. Editor Nico Leunen verstrengelde de tijden veel meer."

Terwijl de muziek zo in het verhaal is gewerkt dat ze na dramatische momenten voor emotionele ontlading en positieve energie zorgt. "Ik moet compenseren wanneer het zwaar wordt. De songs konden minder vrijblijvend zijn dan in het toneelstuk, dat meer als een concert was opgezet. Elk nummer moest in de film een betekenis hebben."

Aanvankelijk komt Elise harder, zelfverzekerder over dan de dromer Didier, terwijl ze op het einde heel fragiel blijkt te zijn. "We wilden de twee personages als tegengestelden presenteren en ze van de ene kant van het spectrum naar de andere laten gaan. Hij is de meest irrationale rationalist en zij de meest nuchtere spiritualiste. Didier drijft zijn atheïsme zo ver door dat het een religie wordt. Het gaat niet alleen om overtuigingen maar ook om de manier waarop ze met elkaar omgaan. In het begin is hij alleen maar bezorgd om haar. Pas wanneer zij er een beetje overheen is en het bij hem binnenkomt, loopt zij weg omdat ze het niet aankan."

Wanneer Didier breekt op het podium en begint te speechen, laat hij zijn kwetsbaarheid zien én maakt hij een politiek punt. "Ik wilde dat politieke element er absoluut in. De uitval tegen Bush omwille van diens veto tegen het stamcellenonderzoek is cruciaal, dat waanzinnige standpunt maakt Didier kwaad. Hij roept tegen de wereld omdat hij kapot is van binnen. In het stuk schreeuwt Didier twee uur aan een stuk; er moest dus in de film een moment zitten waarin hij explodeert."

Na twee films die vertrokken van een eigen script, Steve + Sky en Dagen zonder lief, werk je nu voor de tweede keer met een adapatatie. "De helaasheid der dingen was een experiment. Ik wilde zien of ik een boek kon verfilmen en omdat het meeviel kreeg ik zin om nogmaals iets wat al geschreven is te bewerken. Ik vind mezelf geen verteller en werken met iets bestaands is dan ook een veilige keuze. Al zal ik bij mijn volgende film opnieuw vertrekken van een origineel verhaal over dingen die ik zelf meemaakte. Leren adapteren geeft me vertrouwen om dat uit mezelf te halen."