Prénom Carmen #39

Titanisch

Illustratie: Joost Broeren-Huitenga/Midjourney AI

Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche.

Iemand vertelde me laatst dat hij Glass Onion: A Knives Out Mystery een enorme tegenvaller vond. Zijn probleem met de film: te voorspelbaar, al te vaak gedaan, een cliché moordmysterie en “Ik wist aan het begin al wie de dader was.” Zonder als een vermoeiende gesprekspartner te willen klinken, maar dan ben je me dus kwijt.

Filmmakers hoeven het wiel niet steeds opnieuw uit te vinden. Hoeveel bizarre, onverwachte twists en reveals bestaan er überhaupt in de wereld? Ik vind een film juist goed als ‘ie excelleert in een genre of tussen soortgenoten die alles al duizend keer op exact dezelfde manier hebben gedaan. Het gaat niet om welk verhaal je vertelt, het gaat om hoe je je verhaal vertelt.

Neem Top Gun: Maverick, een film die op papier alles in zich had om een megasaaie, overdone, weinig vernieuwende flop te worden. Kereltje Cruise in de herfst van z’n leven, nostalgische flashbacks naar deel één, gelul over de vliegwereld, de soundtrack, de emotionele verhaallijn, Tom Cruise die weer een alinea aan z’n Wikipedia-pagina kon toevoegen door een paar bizarre stunts: we hebben het allemaal al eerder gezien – waarom zouden we daarop zitten te wachten? Nou, omdat het zo goed is uitgevoerd dat het een knaller van een ride is. Waardoor je oké bent met je dure bioscoopkaartje. Want entertainment wilde je en entertainment kreeg je.

Er zijn veel films die niet origineel, onvoorspelbaar, vernieuwend of cliché-overstijgend zijn, maar toch heel erg goed. Ocean’s Eleven (de Soderbergh-versie) zou letterlijk gebaseerd kunnen zijn op ‘Overvallen voor Dummies’. Maar de film werkt, zelfs al kun je makkelijk voorspellen hoe die eindigt. Als je elke film in gaat om het vraagstuk op te lossen of het einde te voorspellen, stel ik voor dat je je waagt aan een LOI-cursusje privédetective en daadwerkelijk mensen gaat helpen. Het is vermoeiend om films zo te benaderen.

Andere films die allesbehalve origineel zijn en toch perfect entertainment? Alle John Wicks: je bent boos en je neemt wraak. Alien: alsof we nog nooit een monster in een ruimteschip hadden gezien. Mad Max: Fury Road: er gebeurt eigenlijk bizar weinig behalve twee uur road rage. X: alle slasherhorror-tropes komen nog een keer voorbij. Train to Busan: weer een horde ondoden in een afgesloten ruimte.

Een film voorspelbaar of overdone noemen, is alleen relevante kritiek als de film de intentie heeft om het tegenovergestelde te zijn. In alle andere films gaat het om hoé het gebeurt, niet om wat er gebeurt. Titanic is daar het beste voorbeeld van. Ze vertellen je eerst letterlijk wat er gaat gebeuren en illustreren dat nog even met een animatie, dus je weet precies waar je je 195 minuten later zult bevinden. En toch bleek Titanic titanisch. James Cameron begreep het: retegoed, niks meer aan doen.

Geschreven door Carmen Felix