Boeken: Everything I Know about Filmmaking I Learned Watching Seven Samurai

Seven Samurai onder de microscoop

Seven Samurai

Een boek schrijven met de verrukkelijke titel Everything I Know about Filmmaking I Learned Watching Seven Samurai, dat maar 174 pagina’s telt: is dat nou het summum van nederigheid of van branie? Of allebei?

Filmdocent en editor Richard D. Pepperman, 72 jaar oud, geeft al meer dan veertig jaar les. In Everything I Know about Filmmaking I Learned Watching Seven Samurai geeft hij wat je een college close watching zou kunnen noemen over de inmiddels zestig jaar oude Japanse klassieker Seven Samurai (Shichinin no Samurai, 1954) van Akira Kurosawa.

Ten tijde van de oorspronkelijke release in 1954 was Seven Samurai met 207 minuten de langste film ooit, na het 222 minuten durende Gone With the Wind uit 1939. Voor uitbreng in het Westen werd de film in de jaren daarna tot versies van 141, 150, 163, 190, 202 en 203 minuten teruggebracht. Maar ook gekortwiekt vonden sommige critici hem te lang duren. Het ligt voor de hand de oelewappercritici van toen te honen, en dat doet Pepperman ook wel, maar hij merkt ook op dat juist al die brute inkortingen de film misschien wel beroofden van zijn noodzakelijke ongehaaste tempo. Goedkeurend haalt hij filmcriticus Kenneth Turan aan, die over Seven Samurai zegt dat ‘lange films, als ze het op de juiste manier aanpakken, het vermogen hebben om je volledig te laten opgaan in de personages en de filmervaring. […] En dit specifieke verhaal […] lijkt precies om zo’n soort aanpak te vragen.’

Everything I Know about Filmmaking I Learned Watch­ing Seven Samurai stelt de vraag: hoe werkt een verhaal? Maar in plaats van te beginnen bij de abstractie van wat ‘een verhaal’ is, en uit te wijden over personages, conflict, obstakels en een hele rits theoretische begrippen, doet Pepperman het omgekeerde. ‘Er bestaat geen betere manier om de […] creatieve vaardigheden van de scenarist, cameraman, acteur, editor, producer, regisseur en de vele, vele anderen in het gezamenlijke filmmaakproces te leren begrijpen – en op waarde schatten – dan door naar een voltooide film te kijken’, schrijft hij. En dat is wat hij in dit boek doet met precies één film. Hij laat zien hoe Seven Samurai verteld wordt – shot voor shot. Hoe en waarom wordt het verhaal op deze manier verteld, en niet anders – bijvoorbeeld compacter, uitgebreider, in een andere chronologie of met andere beelden?

Everything I Learned… vlooit Seven Samurai minutieus uit en is voorzien van honderden stills. Na elke scène laat Pepperman zien wat daarin over filmmaken te leren valt. Zo leert hij de lezer wat shots, scènes, sequenties en hoofdstukken zijn, om daarna uitgebreid in te gaan op hoe je die zo kan inzetten en samensmeden dat alle losse delen één overtuigend, vloeiend verhaal worden met een begrijpelijk tijdsverloop. Hij maakt inzichtelijk hoe verschillende camerastandpunten, soorten shots en de blikrichtingen van personages een bepaald effect – bijvoorbeeld spanning of een gevoel van participatie of afstand – teweegbrengen, hoe je vermijdt dat voorspelbare ontwikkelingen saai worden en hoe je subplots inbouwt die niet afleiden van de hoofdplot.

Een paar proviso’s: deze fijne studieuze hommage staat niet op zichzelf. Het is noodzakelijk om Seven Samurai te zien voordat je aan dit boek begint en de film er tijdens het lezen naast te hebben om hem stukje bij beetje opnieuw af te spelen. Verder is in Everything I Learned about… in alles de blik van de editor te herkennen: het zwaartepunt ligt bij cameravoering en montage. Zolang je dat van tevoren weet, is die aanpak juist ook de kracht van dit leerzame boekje dat filmliefhebbers, filmstudenten en beginnende filmmakers de kneepjes van close watching en storytelling leert. Maar als je al weet hoe elke filmscène en elk verhaal is opgebouwd en allang weet wat een master shot, parallelle editing, crosscutting en intercutting is? Schrijf dan liever deel II in de aanstekelijke reeks Everything I Know about Filmmaking I Learned Watching…


Everything I Know about Filmmaking I Learned Watching Seven Samurai, Richard D. Pepperman | 2014, Michael Wiese Productions, Los Angeles | 174 pagina’s | €17,99