Redactioneel – maart 2024

Regisseur Damien Chazelle (Whiplash, La La Land) is bang dat het floppen van Babylon schadelijk zal blijken voor z’n carrière, vertelde hij onlangs in de podcast Talking Pictures. Het budget was 80 miljoen dollar, de opbrengst 15 miljoen.

Hij is bezig met het scenario voor een nieuwe film, maar vreest dat die niet gemaakt zal kunnen worden. Whiplash kostte 3,3 miljoen om te maken en bracht 49 miljoen op. La La Land kostte 30 miljoen en leverde 447 (!) miljoen op.

Netflix cancelde afgelopen week opnieuw een serie, The Brothers Sun. De serie stond vijf weken in Netflix’ eigen toptien, maar piekte bij zeven miljoen views per week. Niet genoeg, volgens Netflix. In een van de vele kritische reacties op sociale media wees iemand er fijntjes op dat paradepaard Stranger Things het na de eerste weken niet zou hebben overleefd als Netflix toen diezelfde standaard had gehanteerd.

Op het sociale medium formerly known as Twitter reageerde iemand op mijn recensie van Robot Dreams in ons vorige nummer, specifiek op de zinnen: ‘Natuurlijk, de meeste mensen hebben andere lichamen nodig. Maar meervoud, liefst.’ Reactie: ‘Ook van de @Filmkrant moet dat hele concept van #monogamie en echtelijke trouw op de schop.’ En vervolgens: ‘Er is inderdaad sprake van een patroon en misschien zelfs wel van een plan.’

Dat ik met die zinnen niet het einde van monogamie bepleitte, maar het over vriendschap had, daar gaat het me niet om. Wat me verontrust, is het voortdurende ad hoc reageren op dingen, zonder de context erbij te nemen. Zoals in dit geval meer dan veertig jaar aan filmpublicaties, waaronder honderden recensies en interviews over films waarin monogamie de absolute standaard is.

‘De Berlinale worstelde met het temmen van de politieke kwesties van het moment’, schrijft Hugo Emmerzael in z’n verslag. Eerst werd het Instagram-account van de Panorama-sectie gehackt en werden er pro-Palestijnse berichten gepost. Vervolgens spraken enkele winnaars zich tijdens de prijsuitreiking in sterke of minder sterke woorden uit voor een staakt-het-vuren in Gaza. Het festival heeft aangifte gedaan van de Instagram-hack. Op de speeches van winnaars reageerde het festival door erop te wijzen dat een filmfestival idealiter ook een discussieplatform moet zijn. De burgemeester van Berlijn reageerde radicaler en noemde de speeches indirect “antisemitisch” en wees ietwat dreigend op de financiële steun die de Berlinale van de stad ontvangt.

Je kunt niet alles op één hoop vegen, maar ik wil dit ruim interpreteren. Want al deze gebeurtenissen delen iets: een onmiddellijk willen afrekenen, permanent ongeduld, permanente verontwaardiging. Films en series die de tijd niet meer krijgen om zich te bewijzen. Statische, nauwe lezingen van teksten. Een klimaat waarin men zegt: denk zoals ik.

Het leidt tot zelfcensuur en een vernauwing van elk debat. Agnieszka Holland zei een paar weken terug dat films over controversiële onderwerpen merkbaar moeilijker financiering vinden. Geldschieters redeneren dat in een gepolariseerde samenleving een aanzienlijk deel van het publiek weg zal blijven. Tuurlijk, zij willen winst zien. Maar dit ook is hoe zelfcensuur eruitziet. Terwijl meerstemmigheid de essentie van een democratie is.