Stranger Things seizoen 4

Het trauma van Eleven en de raadsels van Stranger Things

  • Datum 06-06-2022
  • Auteur Ronald Rovers
  • Thema Thuiskijken
  • Gerelateerde Films Stranger Things
  • Regie
    Matt DufferRoss DufferAndrew StantonUta BriesewitzNimród AntalRebecca Thomas
    Te zien vanaf
    27-05-2022
    Land
    Verenigde Staten, 2016-2022
  • Deel dit artikel

Stranger Things

In 2016 begon het raadsel van Stranger Things, de science fiction/fantasy serie die een hommage was aan de popcultuur van de jaren tachtig en aan die combinatie van jeugdige onschuld, verwondering en spanning die door Steven Spielberg met films als E.T. wereldwijd populair werd. Zes jaar later ontdekken we eindelijk wat er precies gebeurde met Eleven in Hawkins National Laboratory.

Het is het avontuur dat je als puber nooit wilde hebben: niet alleen is de overheid bezig met een enorme cover-up van een volledig uit de hand gelopen geheim experiment, het monster zit onder je bed. Of, in het geval van de vier seizoenen Stranger Things, dwaalt het door de bossen rond het fictieve stadje Hawkins, door een netwerk van slecht verlichte ondergrondse tunnels of hopt het van de ene dimensie naar de andere met het plan ooit de hele wereld over te nemen. ‘The Upside Down’ heet die verrotte parallelle dimensie die El, Mike, Dustin, Lucas, Will en de andere personages aan het eind van seizoen 1 ontdekken.

De Stand by Me-vibe is nooit ver weg in Stranger Things, waar het voor altijd de jaren tachtig is. De laatste woorden in het coming-of-age drama van Rob Reiner uit 1986 waren “I never had any friends later on like the ones I had when I was twelve. Jesus, does anyone?” Zo is het hier ook. Onverwoestbare vriendschappen, walkmans, eerste vriendjes en vriendinnetjes, Dungeons & Dragons, Kate Bush die de heuvel op rent, het personage van chauffeur Argyle dat verwijst naar de gelijknamige chauffeur in Die Hard en natuurlijk alom Spielberg en E.T.: met een beetje fantasie is Stranger Things het popculturele residu dat je overhoudt als je de jaren tachtig zou inkoken.

In het geval van het nieuwe vierde seizoen betekent dat wel dat je soms door taaie highschool-sequenties moet waden. Met een gemiddelde speelduur van ruim een uur per aflevering – de langste duurt zelfs 150 minuten – moet je de eerste twee afleveringen flink doorbijten. Om preciezer te zijn: de eerste twee afleveringen van het vierde seizoen zijn eigenlijk één groot establishing shot dat de biotoop van Hawkins High en de vriendengroep verkent. Pluspunt: wie de eerste drie seizoenen niet zag, heeft de optie om een beknopte terugblik te kijken, maar kan ook die eerste twee afleveringen als een introductie gebruiken.

Voor sommigen was het misschien verwarrend omdat er in de eerste drie seizoenen nog zoveel gaten in de chronologie zaten en vragen onbeantwoord bleven, maar seizoen 4 vult al die omissies mooi in. Wat we al wisten: in het Hawkins National Laboratory werden vanaf 1979 kinderen met sterk ontwikkelde psychische krachten getraind. Een van hen, codenaam Eleven, was verreweg de sterkste. Deze El ontsnapt later en maakt kennis met de vriendengroep in Hawkins maar blijft een trauma herbeleven: beelden die impliceren dat ze alle andere kinderen en medewerkers van het lab heeft vermoord. Wat daar precies is gebeurd, wordt in dit vierde seizoen eindelijk duidelijk.

Voordat El ontsnapte, werd ze door Dr. Brenner ingezet om via haar mentale krachten Russische spionnen op afstand af te luisteren. Tijdens een van die pogingen, waarbij El in een soort interdimensionaal tussengebied bestaat, ontdekt ze een wezen, de Demogorgon. Op het moment dat ze contact maakt, ontstaat er een poort in het lab en de Demogorgon betreedt onze wereld. Later blijkt dat het monster gestuurd wordt door de Mindflayer, in feite de intelligente opperdemoon van The Upside Down. Het wezen wil uiteindelijk genoeg poorten openen om onze werkelijkheid binnen te dringen met een leger aan Demogorgons. Aangevoerd door El voeren de vrienden drie seizoenen lang strijd met de Mindflayer, hun eigen angsten en verlangens, beugels, permanentjes en hormonen. Seizoen vier draait vervolgens mooi terug naar waar het allemaal begon: Hawkins Lab en Els trauma. En ja, er is een nieuw monster, dat iets meer aan de horrorfilms van de jaren tachtig doet denken en iets minder aan sciencefiction. Parallel daaraan speelt een hele verhaallijn zich af in het oosten van Rusland, maar zeggen waar die over gaat, levert na de gebeurtenissen aan het eind van seizoen 3 meteen een enorme spoiler.

De Duffer Brothers, bedenkers van de serie, laten ook in seizoen 4 hun liefde voor de jaren tachtig blijken. Dungeons & Dragons, slasherfilms (er is een gastrolletje voor Robert ‘Freddy Krueger’ Englund; in de derde aflevering klinken ergens de drie synth-noten van Halloween), plotelementen uit de Japanse animeklassieker Akira: voor de liefhebber is het een grabbelton aan referenties. Aan het eind van aflevering 4 lijkt het slotbeeld zelfs de contouren te geven van het Iwo Jima Memorial met soldaten die de Amerikaanse vlag overeind zetten, maar dan met de vriendengroep van Hawkins High. De eerste en laatste verdedigingslinie tegen de monsters uit het Upside Down.

Het belangrijkste is dat dit vierde seizoen niet als een herhaling voelt, of als het uitmelken van een bekende formule. Els verhaal verdiende een einde. Wij verdienden een einde na al die vragen uit de eerste drie seizoenen. Bijt even door die eerste twee afleveringen heen en dan gaat het los.