Redactioneel – juli en augustus 2023

‘De wereld is zo groot, zo complex, zo vol wonderen en verrassingen, dat het de meeste mensen jaren kost om te zien dat die wereld ook onherstelbaar beschadigd is.’

Zo opent de Amerikaanse criticus Matt Zoller Seitz zijn boek The Wes Anderson Collection. Hij vervolgt: ‘We noemen die tijd van onderzoek “de kindertijd”. Om grip te krijgen op die wereld bouwen sommigen van ons modellen ervan. Die miniaturen noemen we “kunstwerken”.’

Grip krijgen op de wereld. Meer dan ooit leeft die behoefte, zou ik willen zeggen. Maar misschien is dat niet zo en voelt elke tijd wanordelijk. Of misschien is het wel zo, want polarisatie, misinformatie, oorlog, onzekerheid over de invloed van kunstmatige intelligentie en nog wat van die dingen.

Zou het toeval zijn dat in Wes Andersons Asteroid City rouw een grote rol speelt? Of laten we zeggen, melancholie? Dat twee grote zomerfilms over historische iconen gaan – Oppenheimer en Barbie – en lijken terug te wijzen naar een tijd die anno 2023 overzichtelijker lijkt? Een tijd waarin dingen tastbaar waren? Delen ze stiekem een gevoel van melancholie? Zijn we afscheid van iets aan het nemen, terwijl we dat eigenlijk niet willen?

‘The Maiden gaat over de fysieke indrukken die een mens achterlaat. In het landschap, bij naasten’, schrijft Elise van Dam over de slotfilm van het Previously Unreleased-programma van Eye. Is het licht verweesde gevoel van de laatste jaren – dat moeten meer mensen voelen – ontstaan doordat dingen steeds minder tastbaar zijn? Omdat we door digitalisering steeds minder fysieke indrukken achterlaten? Minder fysieke indrukken krijgen?

Tarkovski’s Stalker liet een heel pop-up museum achter, ontdekte Thomas Heerma van Voss in de Estse hoofdstad Tallinn. In een bunker nota bene, over fysieke indrukken in het landschap gesproken, waar een wat raadselachtige man met toewijding de voorbije wereld van Tarkovski’s film koestert.

Een bijna onvindbare betonnen bunker met een museum over een film uit 1979 lijkt misschien wat anticyclisch en analoog, maar de behoefte om dingen tastbaar te maken en te houden, is reëel. Elke film, elk miniatuur dat ergens gestalte aan wil geven, komt voort uit die behoefte. Misschien kunnen ze die onherstelbare wereld toch een beetje herstellen. Dus toch: plezier met alle films deze zomer en met alles wat we erover schrijven.

Iets anders: op zaterdag 16 september 2023 organiseren we samen met Film by the Sea in Vlissingen de eerste Filmkrantdag, voor wie als een van de eersten onder meer Gouden Palm-winnaar Anatomy of a Fall wil zien. Tot in september.