Where’d You Go, Bernadette

Hoewel de verdwijning van Bernadette in Richard Linklaters verfilming niet zo’n grote rol speelt als in het oorspronkelijke boek, is de titel Where’d You Go, Bernadette alsnog teleurstellend van toepassing. In de film is de intrigerende complexiteit van het hoofdpersonage terzijde geschoven.

Er zit een prachtige scène verborgen in Richard Linklaters middelmatige boekverfilming Where’d You Go, Bernadette. Er zitten wel meer prima scènes in de onevenwichtige film, maar slechts één ervan komt in de buurt van de hoogtepunten uit het oeuvre van de Amerikaanse koning van de semi-indie.

Of misschien moeten we zeggen: gewezen koning. Het enorme succes van Boyhood (2014) lijkt hem in de weg te zitten. De drie films die hij sindsdien maakte, zijn duidelijk van minder allooi. Passieproject Everybody Wants Some!! (2016) haalde nog mondjesmaat de Nederlandse bioscopen via een toertje onder de vlag van het filmfestival van Leiden, maar oorlogsveteranendrama Last Flag Flying (2017) was al alleen op datzelfde festival te zien, en Where’d You Go, Bernadette verschijnt nu enkel op dvd en VoD.

Met dus die ene prachtige scène. Daarin zien we hoe Bernadette (Cate Blanchett), een psychisch geplaagde voormalig sterarchitect, dineert met een oud-collega die ze jaren niet zag. En we zien hoe haar echtgenoot Elgie (Billy Crudup) met een therapeut de problemen van zijn vrouw bespreekt. De twee gesprekken worden door elkaar gesneden en tonen hoe zowel Bernadette als Elgie zoeken naar verklaringen voor haar pathologie. Het briljante zit in hoe de twee van elkaar afwijken. Hoe Bernadette de vier miskramen benoemt die ze had voordat uiteindelijk hun geliefde dochter Bee geboren werd, terwijl Elgie die ellende allang vergeten lijkt. En hoe het feit dat ze deze gesprekken niet met elkaar maar met anderen hebben, de afstand tussen de echtelieden benadrukt.

Bernadettes bijna in het voorbijgaan gedane ontboezeming kleurt alles wat we tot dan toe zagen van haar karakter. Maar helaas slaagt Linklater er niet in om dit soort inzichten ook de rest van zijn film te laten kleuren. Te vaak krijgen daarin de machinaties van de dertien-in-het-dozijn plot de overhand, en verzanden de karaktermomenten in een moeras van overbodige verhaallijntjes en conflicterende tonen.

Jongleren
Wat Linklater aansprak in de gelijknamige bestseller van Maria Semple, vertelde hij in interviews, was de band tussen moeder en dochter – de regisseur is zelf vader van drie dochters, en droeg de film op aan zijn eigen moeder, die in 2017 overleed. Maar die band verschuift in de film juist steeds verder naar de achtergrond.

Het perspectief is niet dat van dochter Bee (innemend gespeeld door debutant Emma Nelson), zoals in het boek (min of meer) het geval is. En de film deelt ook niet helemaal het perspectief van Bernadette, ook al ligt Linklaters sympathie duidelijk bij haar en is ze vrijwel continu in beeld – in weerwil van de titel speelt haar verdwijning slechts een kleine rol (want: “Je huurt niet een actrice van het kaliber Cate Blanchett in om haar vervolgens een bijrol te laten spelen”, aldus Linklater). In plaats daarvan kiest Where’d You Go, Bernadette, vooral in het slotakkoord, het perspectief van echtgenoot Elgie, het meest niksige personage van de film.

En dat terwijl tussen de kieren door een eigenzinnig, complex vrouwelijk personage doorschemert in hoe Blanchett Bernadette neerzet: een moeder die jongleert met de balans tussen thuis en carrière, een briljante creatieveling die worstelt met psychische demonen. Het is bijna alsof Linklater met al die complexiteit geen raad wist en dus maar terugviel op de standaard witte-mannen-Hollywoodblik. Teleurstellend, omdat juist die andere invalshoek van Where’d You Go, Bernadette iets echt unieks had kunnen maken, en omdat juist de scènes waarin we gewoon wat rondhangen met Bernadette de meest sprankelende van de film zijn.