Precious

Lee Daniels’ Precious, over de zwangere, misbruikte Precious is een film die je gezien wilt hebben, maar niet altijd wilt zien, doordat de exuberante visuele stijl soms de inhoud in de weg zit.

Het is onmogelijk de ellende van de zestienjarige Claireece ‘Precious’ Jones (Gaboury Sidibe) op te sommen zonder even iemand te bedanken voor het gezegende leven dat je zelf leidt. De hoofdpersoon van de cultroman Push van schrijfster Sapphire en de film die Lee Daniels daarop baseerde, is tientallen kilo’s te zwaar, en wordt daardoor op school behandeld als uitschot. Ze woont in een van de armste delen van New York met haar moeder (gespeeld door rapster Mo’Nique), die haar zowel fysiek als psychisch terroriseert. En ze is zwanger van haar tweede kind, dat net als het eerste (dat het syndroom van Down heeft) werd verwekt door haar verder afwezige vader.

Niet zo gek dus dat Precious haar barre wereld ontvlucht in uitvoerige fantasieën, waaronder een uitgebreid (en onverklaarbaar) citaat van Vittorio de Sica’s La ciociara (1960) waarin ze als model of actrice het middelpunt van de aandacht is. Maar ja, zolang ze daar zit kan ze in de realiteit niet bukken voor de pannen die haar moeder haar naar het hoofd smijt. Pas wanneer ze op een alternatieve school terechtkomt, en onder de hoede komt van de begripvolle Ms. Rain (Paula Patton) lijkt ze grip op haar leven te krijgen.

Goor
Lee Daniels was eerder als regisseur verantwoordelijk voor het onevenwichtige misdaad/incestdrama Shadowboxer en producent van ‘onderwerpfilms’ als Monster’s Ball (2001, Marc Foster, over racisme) en The Woodsman (2004, Nicole Kassell, pedofilie). Precious is een amalgaam van alle Onderwerpen met een hoofdletter O waar Daniels zich eerder mee bezighield, maar heeft geen raakvlakken met de weloverwogen, bedachtzame toon die zowel Monster’s Ball als The Woodsman kozen. Integendeel. Abrupte crossfades, fantasiesequenties vol beeldcitaten, onverwachtse close-ups; alles wordt uit de kast getrokken om de exuberante stijl van het originele boek visueel te evenaren.

Dat werkt soms (een uitbundig souldeuntje begeleidt Precious’ dramatische bevalling), maar vaker niet — bij een briefwisseling tussen Precious en Ms. Rain krijgen we door de voice-over voorgelezen brieven ook nog eens in beeld, en even wordt de film een voorleesuurtje. Het is niet genoeg dat we in flashback zien hoe Precious door haar vader wordt aangerand; dat moet gebeuren in een intens gore close-up van hoe hij zijn riem uit zijn broek trekt, en wordt in een flitsmontage doorsneden met symbolisch bedoelde beelden van de eieren met spek die het meisje staat te bakken als ze er aan terugdenkt. Die uitbundige stijl maakt dat je de film, die in zijn toon neigt naar een fel realisme, net niet serieus genoeg kunt nemen; het drama wordt cartoonesk.