Miller’s Girl

Zelfs al aast de lolita op de oudere man, zij delft het onderspit. Een prikkelend en moedig debuut van regisseur en scenarist Jade Halley Bartlett.

Wat maakt jonge, maagdelijke meisjes zo begeerlijk voor zoveel mannen? Voor Humbert Humbert, hoofdpersoon en verteller in Nabokovs Lolita, is de jonge Dolores een manier om zijn kwetsbare ego te strelen.

Hij is een literatuurwetenschapper; zij een onbeschreven blad dat hij makkelijk kan imponeren met de kennis die hij al bezit. Dolores ontbeert op haar beurt de levenservaring om dwars door zijn angst en bekrompenheid te prikken. Onzekere mannen willen een maagd, omdat die waarschijnlijk dankbaarder zullen zijn voor de slechte seks die ze ontvangen. Zo hoeft een man nooit geconfronteerd te worden met zijn eigen gebreken en kan hij blijven zwelgen in zijn middelmatigheid.

Miller’s Girl, het prikkelende, moedige debuut van regisseur en scenarist Jade Halley Bartlett, keert Lolita om. Ditmaal wordt de literatuurdocent Jonathan Miller (Martin Freeman), ooit een veelbelovende schrijver van wie de carrière is gestagneerd, verleid door zijn leerling Cairo (Jenna Ortega).

Cairo wil ontsnappen aan haar benepen leven in een klein stadje in het zuiden van de Verenigde Staten door een groot schrijver te worden. De gepubliceerde Miller en zijn lessen lijken haar daarvoor de snelste route. Miller raakt al gauw geïmponeerd door Cairo’s talent en neemt haar onder zijn hoede. Wanneer ze een verhaal inlevert waarin ze doorfantaseert over hun steeds intiemere relatie, wordt Millers situatie plotseling heel penibel. Alleen al de verdenking dat hij ontucht pleegt met een leerling kan hem zijn kop kosten.

Onbetrouwbare verteller
De hommage aan Lolita wordt nooit expliciet, maar Miller’s Girl zit boordevol overeenkomsten met Nabokovs roman, waaronder een onbetrouwbare verteller, talloze woordgrappen en knipogen naar andere werken (meerdere shots gebaren naar andere films over efebofilie, zoals American Beauty, 1999). Door de verhouding tussen man en meisje om te draaien, riskeert Miller’s Girl seksistische complottheorieën te bestendigen over doorgeslagen klopjachten waar mannen onterecht beschuldigd worden van seksueel geweld door wraaklustige vrouwen, maar de film is daar te zorgvuldig en genuanceerd voor. Cairo is geen femme fatale. Ze is sneu, meelijwekkend zelfs. Haar woorden en daden zijn onvolwassen en misplaatst. De schade die ze aanricht, niet alleen bij Miller, verdwijnt geen moment uit het zicht.

Noch is Miller een makkelijke schurk. Freeman biedt weinig inzicht in wat Miller werkelijk verlangt. Zonder te veel te verklappen lijkt Millers interesse in Cairo tenminste deels integer. Hij moedigt haar oprecht aan om haar eigen stem als schrijver te ontdekken. De enige dingen die Cairo kan bedenken om hem mee te verleiden heeft hij al of hoeft hij niet. Zij blijft een meisje, hoe vroegwijs ook. Hij is een volwassen man die zijn tekortkomingen onder ogen durft te komen. Vrij naar Family Guy: een relatie met een achttienjarige lijkt leuk, totdat je er een uur mee hebt doorgebracht.

Toch ontkent Miller’s Girl geen moment hoe verleidelijk de avances van een jonge schoonheid als Ortega voor een man op middelbare leeftijd moeten zijn, evenals als voor zijn partner, collega’s en ons, de kijker. Daarom is het voor Ortega een bijzonder dappere rol. Als jonge, knappe, piepkleine acteur in de traditie van de Olsens en Chloë Grace Moretz (van wie op het internet verlekkerd de tijd werd afgeteld tot zij meerderjarig werden) worstelt ze uitgesproken met de extreme seksualisering en objectificatie waaraan ze wordt blootgesteld. Al problematiseert Miller’s Girl precies dat verlangen, het zal voor sommigen makkelijk blijken om de meest erotische beelden uit hun context te halen en kritiekloos te consumeren. Net als bij satires als Fight Club (1999) en Goodfellas (1990) verliezen de afgoden alleen hun glans als je al van tevoren gelooft dat ze niet het volgen waard zijn.

Transactie
De wond waar Miller’s Girl in wroet is de diepgewortelde vrouwenhaat in onze cultuur, die Cairo heeft geïnternaliseerd. “Schrijf over wat je kent”, moedigt Miller haar aan, maar Cairo heeft geleerd om haar eigenwaarde te vinden in roem en aantrekkelijkheid. Voor haar is iedere relatie een transactie om zelfbevestiging te krijgen. Seks is daarbij een machtsmiddel, in plaats van een kwetsbare, intieme mogelijkheid tot verbinding tussen twee of meer mensen – met alle angst en onzekerheid die ermee gepaard gaat.

Cairo hanteert dezelfde logica als Humbert: beiden kunnen geen diepe relaties onderhouden, omdat ze te bang zijn voor de kwetsbaarheid die nodig is om diep naar binnen te kijken en te ontdekken wat je een ander kunt bieden. Het gewillige publiek dat als enige overblijft, weet niet beter.