Les choses qu’on dit, les choses qu’on fait

De ongelukkig vrijgezelle Maxime en Daphné, de zwangere vriendin van zijn neef, draaien om elkaar heen terwijl ze hun liefdesverledens uit de doeken doen in deze fijne praatfilm.

Het etiket “Franse praatfilm” wordt door critici vaak lekker makkelijk denigrerend opgeplakt. Al snel komen er termen als ‘kabbelend’ bij kijken, of de overtreffende trap ‘oeverloos’. Daar heb ik me zelf in het verleden ook hier en daar schuldig aan gemaakt.

Maar je hebt Franse praatfilms en Franse praatfilms, bewijst Emmanuel Mouret maar weer eens met Les choses qu’on dit, les choses qu’on fait, zijn tiende speelfilm. In Engelstalige gebieden werd de film, onderdeel van de Cannes-selectie in 2020, uitgebracht als Love Affair(s), wat de lading wel zo’n beetje dekt maar de kern van de film toch lang niet zo goed raakt als het origineel. Al is het maar omdat die lekker lange Franse titel (letterlijk: ‘de dingen die we zeggen, de dingen die we doen’) zo’n mooie voorbode is van de praatgrage personages.

In feite is de hele film één lang gesprek, vooral tussen Maxime (Niels Schneider) en Daphné (Camélia Jordana). De door liefdesverdriet bevangen Maxime ontvlucht Parijs voor een bezoek aan zijn neef François (Vincent Macaigne), die op vakantie is in de natuur. Als François echter plotseling voor werk terug moet naar Parijs, is Maxime een paar dagen alleen met diens drie maanden zwangere vriendin Daphné. Om de tijd te verdrijven vertellen de twee elkaar over hun recente liefdesperikelen, waarin het toeval en overspel de rode draden blijken.

Maxime onthult hoe het meisje op wie hij verliefd was, koos voor zijn beste vriend, en hoe het drietal vervolgens een tijdlang huisgenoten werd, met alle gevolgen van dien. Daphné vertelt hoe ze zich liet inpakken door François, die totaal haar type niet is, kort nadat ze werd afgewezen door de oudere man op wie ze al tijden heimelijk verliefd was. François, op zijn beurt, was op dat moment nog getrouwd, en ook zijn scheiding wordt uitgebreid uit de doeken gedaan. Al die verhalen brengt de raamvertelling in beeld en zo ontvouwt zich een soort kettingreactie waarin het eind van de ene relatie telkens ook het begin van een volgende is. Ondertussen wordt steeds sterker voorvoelbaar dat ook tussen Maxime en Daphné uiteindelijk iets zal gebeuren.

Al die beginnende en eindigende relaties worden eindeloos besproken, zowel door Maxime en Daphné als in de flashbacks zelf. En steeds meer gaat daarbij opvallen dat wat mensen vertellen niet helemaal overeenkomt met wat er is gebeurt. Mouret benadrukt dat door veel van de gesprekken, vooral die tussen Maxime en Daphné, te vangen in lange, onafgebroken shots, waarin de personages zich al pratend door fotogenieke locaties bewegen. Door hun bewegingen en de afstand die de camera houdt, blijft het soms gissen naar hun gelaatsuitdrukkingen, een verlangen dat Mouret zorgvuldig opbouwt om het vervolgens in te lossen.

Precies daarom is die Engelse titel net mis: uiteindelijk gaat de film niet over al die relaties, maar over het vertellen. Over de dingen die we weglaten als we openhartig proberen te zijn. En over hoe we soms zelfs onszelf iets op de mouw spelden over de dingen die we hebben gedaan. Les choses qu’on dit, les choses qu’on fait is een praatfilm, niet omdat het praten het enige is dat de film te bieden heeft, maar omdat het een film óver dat praten is.