Lapsis

In de veel te nabije toekomst maken Quantum-computers van alles en nog wat makkelijker dan ooit. Ray is een van duizenden freelancers die voor zijn werk de benodigde kabels aanlegt, opgejaagd door algoritmes. Alex Garland meets Ken Loach.

Ray is ouderwets. Hij wordt kaal en draagt een constante grimas onder zijn getinte bril met stalen montuur. Meermaals wordt zijn voorkomen beschreven als ‘jaren-zeventig-maffia’. Hij wantrouwt alles wat met Quantum­-computers te maken heeft, zelfs wanneer het zijn dagelijkse leven moeilijker maakt. Quantum wordt in de nabije toekomst van de film gebruikt in alle lagen van de samenleving.

Wanneer Ray zijn baan verliest, wordt het moeilijker om voor zijn jongere broer Jamie te zorgen, die aan een mysterieuze, moderne vermoeidheidsziekte lijdt. Omdat de behandeling niet wordt vergoed, ziet Ray zich genoodzaakt om te gaan werken voor CBLR, het bedrijf dat de kabels aanlegt voor de Quantum-computers. Ray krijgt een kabelhaspel mee en wordt de wildernis ingestuurd om de kabels door het land te trekken.

Quantum en CBLR hebben gezamenlijk een monopolie op de digitale infrastructuur. Ze gebruiken die machtspositie om werknemers tot schijnzelfstandigheid te dwingen: kabelaars concurreren met elkaar voor de lucratiefste routes en de snelste tijden. Dat moet wel, want het werk wordt steeds schaarser en moeilijker. CBLR stapt langzaamaan over op zelfsturende robots die deels werken dankzij de data die de kabelaars al lopende met hun smartphones verzamelen. CBLR laat Ray en zijn lotgenoten zo hard mogelijk werken om zichzelf overbodig te maken – tot de kabelaars onvermijdelijk in opstand komen.

Lapsis is niet de eerste satire over de tech-cultuur die vanuit Silicon Valley de wereld veroverde en voor haar verdienmodel onze aandacht opeist, onze privacy verkoopt, arbeiders tot onzekerheid dwingt en democratieën ondergraaft. Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de kille schoonheid van Her en de absurde, groteske technologieën van Sorry to Bother You brengt Lapsis met een klein budget de banaliteit van tech-cultuur des te scherper in beeld. Geen blitse apparaten of moderne straten: er is alleen maar Ray, zijn sneue werk, zijn zieke broer, het kant-en-klare voedsel dat hij eet en de kabels die hij overal mee naartoe zeult. Naarmate onze afhankelijkheid van technologiebedrijven toeneemt en onze arbeidsomstandigheden onzekerder worden, zien we steeds minder terug van de vooruitgang en rijkdom waarmee Silicon Valley pronkt. Lapsis voorspelt een toekomst met werk in warenhuizen voor een enkele mazzelaar, en uitzichtloze armoede voor de rest.

Want CBLR is Amazon, Uber en alles in één. Net als werknemers van Amazon worden kabelaars gedwongen om pauzes over te slaan en menselijke behoeftes te verwaarlozen om deadlines te halen. Net als Uber-­chauffeurs dragen ze nagenoeg alle financiële risico’s voor hun werk, terwijl CBLR de winst oogst. Lapsis biedt wel een uitweg, maar laat aan de kijker om te bedenken of het daarvoor niet al veel te laat is.