LADY IN THE WATER
Een bloedserieus sprookje

Als film de nieuwe religie is, staat Lady in the water in het Filmisch Testament.
Niet het uit takken opgebouwde monster, niet de buitenaardse nimf en zelfs niet het acteerwerk van Paul Giamatti (Sideways) als de stotterende conciërge is wat van Lady in the water het meeste bijblijft. De indrukwekkendste scène is die van een jongetje dat zijn neus in een keukenkastje vol pakken cornflakes steekt. Hoe alledaags de inhoud van dat kastje ook is, dat jongetje ziet er sprookjesfiguren in, voorspellingen, avontuur. Het is een absurd gezicht: dat orakelende jochie voor dat niemendallerige kastje, omringd door volwassenen die hem aan de lippen hangen. Maar het is precies waar scenarist/regisseur M. Night Shyamalan (The sixth sense, Unbreakable, Signs, The village) op inzet in zijn nu al onderschatte Lady in the water.
Het op Steven Spielbergs E.T. lijkende sprookje over een nimf die alleen met hulp van een aantal mensen kan terugkeren naar haar eigen wereld, is slechts een dekmantel voor waar het werkelijk om gaat: dat die nimf Story (verhaal) heet, dat ze ziek is, met de dood wordt bedreigd, maar nieuw leven krijgt ingeblazen. Omdat de personages uit de ‘werkelijke wereld’ niet weten welke rol ze in het sprookje vertolken, moeten ze op zoek naar hun doel in hun tweede leven. Redding komt pas als ze het kind in zichzelf hervinden.
Kruistocht
Het is te gemakkelijk de naïviteit die Shyamalan bepleit, genadeloos neer te sabelen. Al schurkt het idyllische sprookje qua honingsmaak gevaarlijk dicht tegen het keurige The chronicles of Narnia aan; de manier waarop hij het onderliggende verhaal opbouwt is van een heel andere orde.
Dit Hollywoodproduct stelt de crisis in de verhalenfabriek zélf aan de orde. Met een filmcriticus die stelt dat er geen originaliteit meer over is: al die films met personages die zeggen wat ze voelen en scènes in de regen: they suck. Shyamalan gunt de man een even cynische dood. Om zijn personages vervolgens flink wat af te laten twijfelen én om uit te pakken met een grande finale in een enorme plensbui. Die zelfspot brengt lucht in zijn ergens zo bloedserieuze sprookje dat met clichés speelt. Waar een laag over het water scherende camera de spanning opdrijft, breekt de soundtrack die af met een geruststellend dwarsfluitmuziekje of een komische noot in het acteerwerk.
Net als Marie Antoinette levert Lady in the water stevige kritiek op de moderne maatschappij. Maar waar Sofia Coppola de verzadiging en het gebrek aan moraliteit een spiegel voorhoudt, maakt M. Night Shyamalan zijn film tegen het cynisme tot een bijzonder persoonlijke kruistocht. Zelf vertolkt hij in de film de rol van de schrijver die anderen zal inspireren. Je zult de prediker van geloof, hoop en liefde niet snel horen zeggen dat het ‘maar’ film is. Film de nieuwe religie? Ja! Met Star Wars, The matrix en Lord of the rings als de grote verhalen van het Filmisch Testament. Met The Lady in the water levert Shyamalan op zijn minst een nieuw hoofdstuk in die traditie.
Karin Wolfs