127 HOURS

Na het duizelingwekkende slumdog millionaire blijft Danny Boyle in het niet minder spectaculaire 127 hours een film lang gevangen in een rotsspleet.

Het is dat je al vanaf de begintitels weet dat het echt gebeurd is. ‘Gebaseerd op het boek Between a Rock and a Hard Place van Aron Ralston’ staat er. En voor eens werkt die plichtmatige credit als het ontstekingsmechanisme van een suspensebom van jewelste. Want als het waar gebeurd is, dan moet er iemand zijn geweest om het na te vertellen. En als die iemand Aron Ralston zelf is, dan… Zoveel voorkennis is er ongeveer nodig om de trip in te gaan die 127 hours heet. Het verhaal over de bergbeklimmer die in april 2003 127 uur vast zat in een canyon in Utah. En die daar uiteindelijk alleen maar uit kon ontsnappen door zijn onderarm te amputeren. Zelfs voor mensen die niet bekend zijn met zijn geschiedenis is dit geen spoiler. Al vanaf het moment dat mountaineer Aron zich in hectisch splitscreen op zijn tocht voorbereidt en zijn Zwitserse zakmes thuis moet laten, weet je: dit gaat hij nog eens nodig hebben de komende 94 minuten.

Skelet
De Engelse regisseur Danny Boyle (1956) begon voordat hij halverwege de jaren negentig als filmmaker doorbrak met films als shallow grave (1994) en trainspotting (1996) in het theater. Geen betere plek om zich de dramatische principes eigen te maken van eenheid van tijd, plaats en handeling die hem in 127 hours zo goed van pas komen. En 127 hours is zo’n verhaal waar het feit dat je het skelet erdoorheen ziet schemeren alleen maar spanningsverhogend werkt.
Neem bijvoorbeeld hoe Aron, als hij dan eenmaal daar zit waar hij de rest van de film zal blijven, zijn schamele bezittingen en gereedschappen uitstalt op de rots voor hem: een touw, een multi-tool, zijn dv-camera en horloge, dan is het duidelijk, hier zal hij het mee moeten doen.
Alles komt van pas. Het touw, de Leatherman. Als het Aron niet is, dan toch zeker de filmmaker, die ook alle mogelijke middelen inzet om maar te ontsnappen uit de kloof waarin hij met zijn hoofdpersoon gevangen zit. Die camera bijvoorbeeld. We hebben dan al gezien hoe Aron die op zijn fiets heeft gemonteerd, voor wat schokkerige videoshots vanuit het perspectief van een stuur. En zo zal 127 hours ons op plekken brengen waar je met een camera misschien niet zo snel komt. In een waterzak. Of in het hoofd van Aron, die de camera gebruikt om videodagboeken in te spreken, waardoor zijn relaas de nodige gelaagdheid krijgt. In het hoofd van Aron raken we ook gevangen. Wanneer hij door uitdroging begint te hallucineren. En dan weet Danny Boyle wel hoe hij zijn beelden van een vastgeklonken lichaam moet laten vliegen.
Is het vakmanschap, of showmanschap? Boyle en cameraman Anthony Dod Mantle laten niets onbenut, waar andere alleen-op-de-wereld films als gerry (Gus van Sant, 2002) of into the wild (Sean Penn, 2007) kozen voor soberder oplossingen. Dat is niet alleen een kwestie van smaak. Je zou kunnen beweren dat Boyle daarmee ook op veilige afstand van zijn onderwerp blijft. Hij is zo hard bezig filmisch te zijn, dat hij vergeet wat cinema nog meer is. Maar kan het je echt schelen als toeschouwer, als je eenmaal in die achtbaan van microshots en vogelperspectieven bent ingestapt?

Nabeving
127 hours, zo’n titel zegt het eigenlijk al, is het minutieuze verslag van een ongeluk. Of beter gezegd: het minutieuze verslag van een nabeving. Die klap, die val, die duurt maar even. In 127 hours gaat het om wat er daarna gebeurt. Niet om het feit dat we geboren zijn, maar om het feit dat we leven. Overleven. Dat maakt het onvermijdelijk dat de film ook over het mentale proces gaat dat daarbij hoort.
De film is trouwens ook het minutieuze portret van acteur James Franco, die Aron niet speelt, maar is. Die de last van die hele film met humor, wanhoop, inventiviteit en intensiteit op zijn arm draagt. Die de film is.
Danny Boyle is er de regisseur niet naar om te zoeken naar diepe inzichten. Het gaat hem als filmmaker geloof ik vooral om de ervaring. Ook die ontleedt hij met de precisie van een Zwitsers uurwerk, of moeten we zeggen zakmes? De onderliggende vraag van de film is, hoe we als mensen uit de claustrofobie van onze levens moeten ontsnappen. Aron Ralston is gezegend met het soort ondernemende en optimistische karakter waarvan je aanneemt dat hij overal een uitweg uit weet, en zelfs hij krijgt het voor zijn kiezen. En zelfs hij… Nee wacht. Ga dat zelf maar meemaken. Dat is klassieke catharsis.

Dana Linssen