Nelson Carlo de Los Santos Arias over Pepe

Het nijlpaard van drugsbaas Pablo Escobar is onze gids in een post­koloniaal avontuur over kapitalisme en exploitatie. Nelson Carlo de Los Santos Arias maakte een onvoorspelbaar filmexperiment over dit tragische wezen. “Pepe is het verhaal van onze hele wereld.”

De derde speelfilm van Nelson Carlo de Los Santos Arias vertelt het verhaal van Pepe, een nijlpaard dat door drugsbaas Pablo Escobar uit Namibië naar Colombia wordt verscheept. Om preciezer te zijn: het narratief van Pepe wordt door het gelijknamige nijlpaard uitgesponnen.

De filmmaker liet zich inspireren door het waargebeurde verhaal van een nijlpaard dat door de iconische kartelbaas naar Latijns-Amerika was gehaald en uiteindelijk werd neergeschoten door stropers. Vanuit het hiernamaals reflecteert het vermoorde dier in deze film op zijn bizarre noodlot.

En via het gepijnigde brein van een weggeroofd wezen dat we nooit helemaal zullen begrijpen, reflecteert Pepe op de ongrijpbare mechanismen van koloniale exploitatie, globalisering en de internationale slavenhandel die onze kapitalistische wereld hebben vormgegeven.

“Ik ben altijd geïnteresseerd in het verhaal in een verhaal”, legt De Los Santos Arias uit in Berlijn, waar Pepe afgelopen Berlinale in wereldpremière ging. “Dus via het verhaal van Pepe sijpelen kritische reflecties op de wereld in deze film.”

Pepe is een film die je makkelijk naast Mati Diops Dahomey (2024) kan leggen. Daarin wordt gestolen kunst uit het voormalige koninkrijk Dahomey (in het tegenwoordige Benin) terug naar het land van herkomst gestuurd. Iets wordt dus gestolen, in een doos over de oceaan vervoerd, en komt daar op de eindbestemming als een gemuteerd wezen weer uit.

Over dat transformatieve proces merkt De Los Santos Arias op: “Het wegvoeren van de slaafgemaakten uit Afrika heeft de wereld opengebroken. Als je kijkt naar wat er hier in de Caribische eilanden is gebeurd, verandert dat je hele blik op de wereld. De Atlantische Oceaan is de mond van de wereld, de holte waardoor alles naar binnen en naar buiten stroomt. Mijn film onderzoekt wat dat proces inhoudt.”

Voor de filmmaker gaat zo’n postkoloniaal narratief hand in hand met filmisch experiment. “Kapitalisme probeert dingen in hokjes te stoppen, dingen tot patronen te reduceren, om ze vervolgens te herhalen. Daarom maak ik hybride films die je niet zomaar kan duiden.” In het geval van Pepe betekent dat een fragmentarisch verhaal dat zich op non-lineaire wijze ontvouwt, gegoten in een wilde filmische vorm waarin de relatie tussen beeld en geluid de hele tijd onder druk wordt gezet.

Over zijn vrijgevochten filmstijl merkt hij op: “Ik wil ontsnappen aan de conventies van de arthousecinema, want ik zie het maken van films in eerste instantie als de productie van kennis. Politiek en poëzie moeten samenvloeien en om dat te doen moet je hybriditeit omarmen.”

Animator
In de praktijk betekende dat eindeloos experimenteren. Naast regie en productie verzorgde De Los Santos Arias ook het scenario en delen van zowel het beeld als het geluid van de film. Zo was hij heel lang op zoek naar de juiste stem van nijlpaard Pepe: “Ik voelde me een animator die constant aan het puzzelen was om het juiste geluid bij de juiste beelden te zoeken.” Ondertussen nam hij talloze uren aan natuurgeluiden op in Namibië en Colombia, om zijn eigen geluidsmix voor de film samen te stellen.

“Elk aspect heeft invloed op de rest van de film”, vertelt hij met enthousiasme over zijn non-lineaire werkproces. “Ik kan in muziekprogramma Ableton uren werken aan de mix van de krekelgeluiden in de jungle, om vervolgens geïnspireerd te raken om een nieuwe scène te schrijven. Het maken van een film is voor mij boven­al een intuïtief proces.”

Cinema draait voor hem immers niet om het vertellen van een verhaal, maar om het vinden van de juiste vorm. “Het gaat om ritme en tempo, om textuur en gelaagdheid. Regisseren betekent niet het vertellen van verhalen. Het is de mens eigen om verhalen te vertellen. Iedereen wil verhalen vertellen. Wat wij moeten doen is die verhalen in een vorm gieten. Hopelijk getuigt deze film dus van een zekere verbeeldingskracht. Ik zie dat als een politiek instrument. Als er iets is dat we in deze wereld missen, dan is het de politieke en filosofisch onderbouwde verbeelding om te denken in alternatieven, om ons nieuwe werelden voor te stellen. Ik hoop dat mijn vreemde vorm van cinema daar aan bij kan dragen.”

Pepe is vanaf 10 januari 2025 te zien via MUBI (VoD).