Cannes 2024, blog 12: de winnaars

Tegen de verwachting in ging niet de uit Iran gevluchte Mohammad Rasoulof, met zijn rebelse film over de morele corruptie van het Iraanse regime, maar Sean Baker er met de Gouden Palm vandoor, voor het energieke en baldadige Anora.

Het prijzengala op de 77e editie van het Cannes filmfestival bewees opnieuw dat je de grillen van een jury amper kan peilen. Bijna iedereen ging ervan uit dat onder leiding van Greta Gerwig de jury de Gouden Palm zou overhandigen aan Mohammad Rasoulof voor zijn uiterst urgente The Seed of the Sacred Fig. Vooral doorslaggevend was de timing van die film binnen het festival, als dé mokerslag aan het einde van een nogal wispelturige en onsamenhangende hoofdcompetitie.

Over die film schrijven we later nog, want het is de context die hier telt: Rasoulof moest na het maken van zijn rebelse anti-regimefilm zijn land ontvluchten om cel- en lijfstraf te ontlopen. Op de valreep arriveerde hij, tegen het einde van het festival, in Cannes om zijn verhaal via de film met de wereld te delen. The Seed of the Sacred Fig is de zeldzame film dit jaar die politiek en cinema expliciet samenbrengt, een gebalde vuist tegen het systeem en een filmisch platform voor de nieuwe protestgeneratie van Iran. Alleen al door dat openlijk politieke karakter leek het een gedoodverfde winnaar.

Een andere voor de hand liggende keuze had Payal Kapadia’s All We Imagine as Light kunnen zijn. Kapadia’s eerste fictiefilm is een psychologisch gelaagd portret van Mumbai vanuit het perspectief van drie vrouwen die als verplegers in een ziekenhuis werken. Die film heeft een radicale sensibiliteit in het positioneren van deze vrouwen binnen de hedendaagse Indiase samenleving en voelt binnen deze competitie ook echt als een ander soort film door de spannende combinatie van rauwe non-fictie en sentimenteel melodrama. Uiteindelijk won Kapadia met haar tweede lange film de Grand Prix, het Cannes-equivalent van de tweede prijs.

Hoewel Anora hoof stond veel lijstjes van filmcritici, had bijna niemand verwacht dat Sean Baker de Gouden Palm zou winnen. Het is zeker geen slechte winnaar, maar binnen de context van een festival dat wereldpolitiek schuwde, dachten de meesten dat de Gouden Palm het Trojaanse paard zou zijn dat de wereldpolitiek toch een podium zou geven. Anora was niet die film. Het is wel de beste film van Sean Baker tot nu toe en daardoor alsnog een interessante (en zeker geen onverdiende) winnaar.

Anora is een energieke verbeelding van hoe een stripper in New York door haar werkomgeving navigeert om haar Disney-prinsesfantasie te verwezenlijken. Baker is op dit moment een van de meest doortastende regisseurs in het verbeelden van hoe zwaar de Amerikaanse Droom nog steeds op elk individu drukt. In Bakers films zoekt iedereen economische onafhankelijkheid, zo ook sekswerker Ani (Mikey Madison), die op een goudmijn lijkt te stuiten als ze in de stripclub voor de zoon van een Russische oligarch danst. Deze gulle en guitige knul is een lot uit de loterij, en hij is ook nog eens goed gezelschap. Veel beter wordt het niet, dus ze trouwen kort daarna en Ani krijgt zo toegang tot belachelijk veel geld. Althans, dat is wat ze hoopt.

Baker weet de rauwe energie van een John Cassavetes-film te benaderen en te vertalen naar de economische realiteit van de 21e eeuw. Eerdere films als Tangerine (2015) en The Florida Project (2017) waren al indrukwekkend, maar met Anora is hij verder gegroeid in zijn rol als chroniqueur van een nieuw Amerika. Geen andere Amerikaanse regisseur weet zo effectief komedie, melodrama en thriller samen te brengen in even vermakelijke als intense films. Voor Cannes-begrippen is het misschien mainstream, maar dan is het wel mainstream van het goede soort. Dit is het type film dat je op bijna elk moment wil zien. Anora is onverwachts een mooie winnaar van een nogal apart jaar in Cannes.

Alle winnaars

Hoofdcompetitie
Gouden Palm (Palme d’Or): Anora van Sean Baker
Grote Prijs (Grand Prix): All We Imagine as Light van Payal Kapadia
Juryprijs (Prix de jury): Emilia Pérez van Jacques Audiard
Beste regie (Prix de la mise-en-scène): Miguel Gomes voor Grand tour
Beste scenario (Prix du scénario): Coralie Fargeat voor The Substance
Beste actrice(s): alle actrices in Emilia Pérez
Beste acteur: Jesse Plemons voor Kinds of Kindness
Speciale Prijs: Mohammad Rasoulof voor The Seed of the Sacred Fig

Un Certain Regard
Beste film: Black Dog van Guan Hu
Juryprijs: The Story of Souleymane van Boris Lojkine
Beste regie (ex aequo): Roberto Minervini voor The Damned en Rungano Nyoni voor On Becoming a Guinea Fowl
Acteerprijs (ex aequo): The Shameless van Anasuya Sengupta en The Story of Souleymane van Abou Sangare
Jeugdprijs: Holy Cow! van Louise Courvoisier
Eervolle vermelding: Norah van Tawfik Alzaidi

Quinzaine des Cinéastes
Beste Europese film: The Other Way Around van Jonás Trueba
SACD-prijs: This Life of Mine van Sophie Fillières
Publieksprijs: Universal Language van Matthew Rankin

Semaine de la Critique
Grote Prijs: Simon of the Mountain van Federico Luis
French Touch-prijs: Blue Sun Palace van Constance Tsang
Rising Star-prijs: Ricardo Teodoro in Baby
Distributieprijs: Jour2Fête voor Julie zwijgt

Camera d’Or
(voor het beste debuut in alle officiële festivalsecties)
Armand van Halfdan Ullmann Tøndel

L’œil d’or
(voor beste documentaire in alle officiële festivalsecties) 
ex aequo: Ernest Cole: Lost and Found van Raoul Peck en The Brink of Dreams van Ayman El Amir en Nada Riyadh

Fipresci-prijzen
(gegeven door de internationale federatie van filmcritici)
In de hoofdcompetitie: The Seed of the Sacred Fig van Mohammad Rasoulof
In Un Certain Regard: The Story of Souleymane van Boris Lojkine
In Semaine de la Critique/Quinzaine des Réalisateurs: Desert of Namibia van Yoko Yamanaka

Queer Palm
(gekozen uit films met lgbtqi+ thema’s uit het complete festival)
Three Kilometers to the End of the World van Emanuel Parvu

Cinefondation
(begeleidingsprogramma voor jonge makers)
Sunflowers Were the First Ones to Know… van Chidananda S Naik

Palme Dog
(voor de hond met de meest beslissende rol in een film)
Kodi in Le procès du chien