THE JACKET

The jacket is een melancholische mix van horror, tijdreismysterie en romantiek, bij elkaar gehouden door een indrukwekkende vertolking van Adrien Brody als veteraan met kapotgeschoten geheugen.

The jacket opent ijzersterk met in spervuur gesneden televisiebeelden van de eerste virtuele oorlog: de Golfoorlog van papa Bush (1992). In plaats van soldaten, geweervuur en bloed kregen we point-of-view shots van door satelliet geleide kruisraketten te zien, en moddergroen gekleurde plaatjes uit de nachtkijker. De Golfoorlog zag er even realistisch uit als een computerspel, vandaar dat de Franse filosoof Baudrillard stelde dat deze strijd helemaal niet had plaatsgevonden.
The jacket is een film waarin het ook niet duidelijk is wat echt is en wat niet. Die gevechtsscènes blijken een proloog waarin soldaat Jack Starks (Adrian Brody) in zijn hoofd wordt geschoten. Hij herstelt wonderbaarlijk, maar zijn geheugen is hij kwijt. Thuis in het besneeuwde Vermont krijgt Starks een moord in de schoenen geschoven, en wordt hij veroordeeld tot behandeling in een psychiatrisch ziekenhuis. Hier heerst een woestbehaarde dokter (Kris Kristofferson) die er op zijn zachts gezegd opvallende therapieën op na houdt: hij snoert patiënten in een dwangbuis (‘jacket’), spuit ze tot de oogbollen toe vol en schuift ze vervolgens in de lades van het soort archiefkasten dat in mortuaria staat. The jacket is opeens een horrorfilm geworden. Daar, opgesloten in het donker, met niets anders te zien dan close-ups van Brody’s oogleden die flapperen als angstige vleermuizen, neemt de geestesgesteldheid van Starks een nieuwe wending — net als de plot. Want terwijl hij vastgebonden ligt ontwaakt de veteraan zonder geheugen opeens in de toekomst, waar hij een schuchter meisje (Kira Knightley) ontmoet. Inderdaad, The jacket wordt dan een tijdreisfilm én een liefdesverhaal.

Bokkensprongen
Het vreemde aan The jacket is niet zozeer het idiote verhaal: horror, sci-fi, romantiek en moordmysterie in één. Eerder het tegenovergestelde: opvallend is dat de film juist niet overkomt als een bontgekleurde cocktail van genres en voorgangers (Memento, Jacob’s ladder), maar als één geheel. Dat is een enorme prestatie, van zowel regisseur John Maybury als van Adrian Brody. Maybury (Love is the devil, de gelauwerde biopic van schilder Francis Bacon) trekt zich niets aan van de bokkensprongen van zijn verhaal, maar presenteert de absurditeiten van schrijver Massy Tadjedin zonder poeha of nadere uitleg. Naar de motieven van de krankzinnige dokter of de oorzaak van het tijdreizen blijft het gissen, en dat versterkt de sfeer van mysterie en onbehagen. Vooral die constante, onheilszwangere sfeer geeft The jacket zijn tragische, sombere kracht. Maybury wordt daarbij voortreffelijk geholpen door het sfeervolle camerawerk van Peter Demming (Mullholland Drive) en melancholieke muziek van Brian Eno. Maar het zijn vooral de brede schouders van Adrian Brody die de film dragen. De grote, gespierde Oscarwinnaar maakt zichzelf opnieuw heel klein, net als in The pianist. Hij maakt van Jack Starks een getormenteerde simpelmans die echt ontroert.
Helaas vliegt The jacket aan het slot gierend uit de bocht. Die laatste scènes moeten wel de ingreep zijn van een zielloze Hollywood-econoom, die een Oscar verdient voor het zo efficiënt mogelijk om zeep helpen van een verder prachtige film.

Rik Herder