Spies & Glistrup

De vreemde wederwaardigheden van de excentrieke Deense zakenman Simon Spies en de uiterst rechtse advocaat en politicus Mogens Glistrup zijn gevat in een nogal ongrijpbare komedie.

Simon Spies stierf in 1984, na een leven van wilde feesten en drugsmisbruik, en liet zijn vrouw een fortuin na. Mogens Glistrup overleed in 2008, op 82-jarige leeftijd, en was tegen die tijd berucht vanwege zijn racistische en anti-islamitische uitlatingen in het Deense parlement. Het waren, in de jaren zestig en zeventig, niet de meest voor de hand liggende vrienden. Het zijn ook niet de meest voor de hand liggende helden voor een komedie. Toch lijkt regisseur Christoffer Boe vooral schik te hebben in de controversiële vrijbuiters.
Belastingadvocaat Mogens Glistrup (Nicolas Bro uit Adam’s Apples) is een onooglijk mannetje met lelijke tanden en vier of vijf dunne haren die over zijn schedel gekamd liggen. En hij is een genie als het om financiële constructies gaat. Hij overtuigt zijn goede vriend Simon Spies (Pilou Asbæk uit Kapringen en de tv-series The Killing en Borgen) ervan dat ze met een handigheidje Flying Enterprise kunnen overnemen. Spies’ bedrijfje in vakantiereizen, dat daarvoor niet veel meer deed dan bus- en bootreizen regelen naar Mallorca, wordt van de ene op de andere dag een heuse vliegmaatschappij. Het is 1967 en Spies, die dan al een flinke vieze baard heeft laten groeien, zorgt voor de publiciteit. De Deense roddelbladen ontvangen een uitnodiging om foto’s te komen nemen in het bordeel waar Spies seks heeft met tien verschillende vrouwen, waaruit hij dan publiekelijk zijn favoriet zal kiezen. Aandacht gegarandeerd én een hondsbrutale bedrijfsprofilering: Spies Rejser, spanning en plezier.
Het internet wemelt van de zwart-witfoto’s waarop de echte Simon Spies te zien is tijdens zulke seksfeesten. Asbæk speelt hem als een onsmakelijke man met een grenzeloze viriliteit. Het is één van de meest geslaagde en verbluffende scènes in Spies & Glistrup: zelfs een echte gorilla is onder de indruk wanneer Spies met een fiere erectie de apenkooi in stapt.
Spies & Glistrup is uniek, maar het is ook een film die zich moeilijk laat omarmen. Het is simpelweg te gelaagd en te verontrustend voor een gewone komedie over vrolijke vrijbuiters. Moeten we sympathiseren met deze twee lelijke kerels en aartsopportunisten? Lachen om Spies die giechelend achter de meiden aan zit? Boe lijkt slechts in één scène (en dan nog op dubbelzinnige manier) afstand te nemen van het afstotelijke seksisme. De meeste tijd lepelt hij het op voor ons vermaak. Glistrups xenofobe opvattingen blijven grotendeels onbesproken.
Erg evenwichtig is Spies & Glistrup ook niet. De film begint met een overbodige proloog in 1984, staat veel te lang stil bij de techniek van de bedrijfsovername (artikel 22, paragraaf 4a — who cares?), en raffelt Glistrups politieke carrière vanaf 1972 snel af. Toch houdt het de aandacht wel vast; deze onwaarschijnlijke vriendschap tussen twee nare mannen die niets met elkaar gemeen hadden dan hun aversie tegen de burgerlijkheid. Zulke figuren verdienen ook wel een ongemakkelijke film.

Barend de Voogd