SNAKE EYES (Brian De Palma)

Spectaculair camerawerk en een solide scenario tillen de actiefilms van Brian De Palma vaak uit boven de middelmaat. Ook met zijn nieuwste film Snake eyes heeft hij degelijk vakwerk afgeleverd. Het script is een nauwkeurig geconstrueerde puzzel en voor het eerste shot heeft hij direct al twintig minuten, zonder te snijden, uitgetrokken. Ook daarna blijft zijn scherpe tekening van de personages de spil van deze thriller, waarin na een moordaanslag de getuigen allen een andere visie op de gebeurtenissen geven.

Afgelopen zomer beheersten de grote blockbusters de bioscopen. In die films werden een doorwrocht scenario en personages met enige diepgang opgeofferd aan de special effects. Snake eyes is een antwoord op alle Armageddons en Godzilla’s. Regisseur Brian De Palma en scenarist David Koepp, die eerder samen verantwoordelijk waren voor Carlito’s way en Mission: impossible, maakten een degelijke actie-thriller waarin het scenario wel serieus genomen wordt. Terecht, want zoals naar aanleiding van Godzilla al is opgemerkt: ‘plot does matter!’ En al meteen in de eerste scène toont De Palma zijn vakmanschap. Snake eyes begint met een shot dat twintig minuten duurt. De camera volgt de politiedetective Rick Santoro (Nicolas Cage) tijdens zijn tocht door een sportpaleis waar hij een belangrijke bokswedstrijd zal bijwonen. Joviaal klampt hij kennissen aan, belt met zijn minnares en loopt zijn oude vriend Kevin Dunne (Gary Sinise) tegen het lijf, een marine-officier die de wedstrijd met de minister van Defensie zal bijwonen. De wandeling eindigt in de sportzaal, waar we de eerste hectische minuten van de boks-match bijwonen. Het shot krijgt een goed opgebouwde climax als er een dodelijke aanslag op de minister van Defensie wordt gepleegd.

Onbetrouwbaar
Natuurlijk trekt De Palma met dit meesterlijke shot een lange neus naar Orson Welles (Touch of evil) en Robert Altman (The player). Maar hij bezondigt zich niet alleen aan visuele spierballerij. Welbeschouwd is dit shot de ruggengraat van de film. In deze scène leidt De Palma de toeschouwer rond door het complex. Hij introduceert allerlei personages en locaties, die later in de film van groot belang zijn.
Als Rick onderzoek gaat doen naar de moordenaar, zijn er drie belangrijke getuigen. Een van hen is een mysterieuze vrouw die vlak voor de aanslag contact had met de minister, en vervolgens in de menigte verdween. Ieder relaas laat de tijdsspanne van het eerste shot vanuit een ander — soms onbetrouwbaar — perspectief zien. Zo komt Rick erachter dat er achter de moordaanslag een groot complot zit.
Snake eyes ontvouwt zich als een nauwkeurig geconstrueerde legpuzzel. Iedere getuigenverklaring geeft een andere visie op de aanslag. Akira Kurosawa heeft met Rashomon natuurlijk de blauwdruk gegeven voor het verhaal dat door verschillende personages wordt verteld. Maar Snake eyes staat ook in de traditie van recentere scenario-thrillers. Net als bijvoorbeeld The game, The usual suspects en Spanish prisoner, de nieuwe film van David Mamet die helaas nog steeds niet in Nederland is uitgebracht, wordt de kijker door onware getuigenissen op het verkeerde been gezet.

Kaleidoscopisch
Vooral het eerste deel van Snake eyes is voorbeeldig. Als Santoro het brein achter de moord heeft ontmaskerd, verliest Snake eyes iets aan scherpte. Ze eindigt met een nogal conventionele kat-en-muis-achtervolging. Het camerawerk van Stephen H. Burum blijft echter uitstekend: de film bevat bijvoorbeeld nog een schitterend topshot, waarin de camera over een groot aantal hotelkamers scheert.
De Palma en Koepp weten de spanning tot het einde toe vol te houden. Bovendien biedt Snake eyes ook een verhaal over een verraden vriendschap. Nicolas Cage speelt een uitstekende rol als de goedgebekte politieman, die niet vies is van gesjoemel. Zijn vriend Kevin Dunne is daarentegen een zeer rechtschapen militair, van wie het echter de vraag is of hij werkelijk te vertrouwen is. Het conflict tussen die twee oude vrienden wordt in een aantal scènes haarscherp uitgewerkt. Door de goede karaktertekening heeft de film meer te bieden dan een spectaculaire misdaadfilm. Maar Snake eyes is vooral vanwege het kaleidoscopische scenario een prima suspense thriller.

Pieter Bots