LA CANTANTE DE TANGO

Een vrouw die in de steek is gelaten, begint na veel bloed en tranen een nieuw leven in la cantante de tango, een film die haar eenzaamheid er wel erg dik bovenop legt.

Diego Martínez Vignatti debuteerde met de tangodocumentaire nosotros en tilde vervolgens met zijn zelfbewuste camerawerk de Carlos Reygadas-films japón en batalla en el cielo boven de middelmaat uit. In 2007 greep hij net naast een Tiger Award voor zijn eerste fictiefilm la marea, een cinematografisch juweel, met zijn gracieuze echtgenote Eugenia Ramírez Miori in de hoofdrol. Haar zien we terug in la cantante de tango, waarin Vignatti al zijn handelsmerken laat samenvloeien: een tragische liefdesgeschiedenis, de bitterzoete zweem van de tango, het verlangen naar een pijnloos leven in de vrije natuur en natuurlijk zijn elegante cameravoering.
Maar helaas: wat eerder goed werkte, voelt nu aan als een trucje. Miori speelt zwijgzaam en onbeweeglijk een vrouw die in de steek wordt gelaten. In la marea maakte een auto-ongeluk een abrupt einde aan het leven van haar man en kind, in la cantante de tango zet haar vriend plotseling een punt achter hun relatie. De klootzak blijkt het met een ander te doen. Net als Azul, die in la marea richting Patagonische leegte trok, gaat Helena op reis om te rouwen. Ze pendelt heen en weer tussen Buenos Aires en de Franse kust, waar een knappe arts als een blok voor haar valt. Zo kan ze na veel bloed en tranen opnieuw beginnen, waar verwerking voor Azul nog buiten bereik bleef.

Tafeltje in park
Als tangozangeres bezingt Helena in muzikale intermezzo’s voortdurend haar eigen trieste lot. Dat is maar één van de platitudes waarmee Vignatti denkt haar situatie te moeten uitleggen. Zo is het kader extra wijd als Helena moederziel alleen op een loopband in een metalig blauwe vlieghal staat — wat is ze toch eenzaam en verdrietig. Vignatti tovert één van zijn fameuze 360 graden shots tevoorschijn als Helena, de handen onder de kin, in haar eentje aan een tafeltje in het park zit. De camera cirkelt langs verliefde stelletjes, van een oud echtpaar dat hand in hand rondslentert tot ouders die naar hun schommelende kinderen kijken. Precies de verlangens van Helena, maar hoe dik kun je dat er bovenop leggen?
Amateur-dichters hebben voor de grootste clichés vaak allerlei retorische uitweidingen nodig. Zo voelt la cantante de tango ook een beetje aan. Steeds weer krijgen we dezelfde betekenissen en emoties door de strot geduwd. Zulke banaliteiten verwacht je misschien van een filmacademiestudent in zijn derde jaar, niet van iemand die eerder heeft bewezen subtieler en doordachter te kunnen filmen. Hoewel: na zo’n treurmars ga je daar meteen aan twijfelen. Was la marea wel zo’n sterke film? Of stiekem ook gewoon een lege huls? Vignatti krijgt van mij voorlopig het voordeel van de twijfel. Maar nog zo’n farce en hij kan beter weer gewoon achter de camera gaan staan. Voor regisseurs die minder woorden nodig hebben om hun boodschap over te brengen.

Niels Bakker