HEREAFTER

Als oude cowboy durft Clint Eastwood steeds dieper in de uithoeken van de menselijke ziel te duiken. Met hereafter gaat hij zelfs het leven na de dood in.

Is er leven na de dood? Het is een even naïeve als fundamentele vraag. De gedachte dat aan de andere kant het grote niets wacht, dat er feitelijk helemaal geen andere kant is, alleen dat grote niets, is voor veel mensen te groot en afschrikwekkend. Een film over bijna-dood-ervaringen is misschien niet het eerste wat je van oude cowboy Clint Eastwood zou verwachten, maar aan de andere kant heeft hij de afgelopen jaren met een aantal zeer persoonlijke films bewezen diep in de uithoeken van de menselijke ziel te kunnen duiken (mystic river, gran torino). Daarom komt hereafter nu ook weer niet als zo’n grote verrassing.
De film vertelt, naar een scenario van Peter Morgan (the queen, frost/nixon) een lichtelijk belegen Alejandro González Iñárritu-achtig mozaïekverhaal over een Franse journaliste (Cecile de France), een Amerikaanse man met paranormale gaven (Matt Damon) en een Engels jongetje dat zijn broer verloren is bij de aanslagen op de Londense metro in 2005. Alledrie hebben ze een bijna-dood-ervaring achter de rug en zijn daarom op zoek naar de zin van het leven. Het toeval — al bestaat dat natuurlijk niet in dergelijke metafysisch geïnspireerde verhalen, brengt hen alledrie samen op een boekenbeurs in Londen, waar Derek Jacobi voorleest uit Charles Dickens’ Little Dorrit. Damon is in de film een grote Dickens-fan die in Londen ook veelbetekenend het Dickens-huis bezoekt en daar langdurig stil blijft staan voor het schilderij Dickens’ Dream van RW Buss, waarop een slapende Dickens te zien is, terwijl alle personages uit zijn boeken als spoken om hem heen cirkelen. Zodat we weten dat deze filmmakers niet van de straat zijn.

Wit licht
De gedachte dat er zoiets als een hiernamaals is (tunnel, wit licht, vrede en vriendelijke mensen) zal de een zoetsappig overkomen en de ander troostrijk. Eastwood en Morgan hebben met hereafter denk ik vooral de brede groep mensen tussen die beide uitersten willen aanspreken. De film bewijst niets, ontkent niets, stelt vooral heel veel vragen (ook bij de hele paranormale industrie) en signaleert dat er schijnbaar een hele hoop ‘ervaringen’ zijn die dezelfde elementen bevatten. Dat kan natuurlijk komen omdat ons brein, ook ons bijna-dode-brein, zo werkt. Dramatisch interessanter is het gegeven dat mensen elkaar al de hele mensheidsgeschiedenis lang verhalen met dezelfde ingrediënten over dit leven-na-de-dood vertellen. Die verhalen, dat is waar het in de film om gaat. Ook nu, in het post-wetenschappelijke tijdperk, is de behoefte daaraan nog niet verdwenen.

Dana Linssen