Actie! Op de set van Love-22-Love

Kunstenaar-filmmaker Jeroen Kooijmans (rechts) in de mancave annex geluidsstudio van sound designer Michel Schöpping. Foto: Bob Bronshoff
Pybo Steenstastraat 10, 1086 ZE Amsterdam, 16 januari 2025, 15.24 uur
In Michel Schöppings geluidsstudio aan huis op IJburg legt kunstenaar-filmmaker Jeroen Kooijmans de laatste hand aan Love-22-Love, zijn eerste bioscoopfilm, gemaakt in het kader van De Verbeelding, het samenwerkingsproject tussen het Filmfonds en het Mondriaan Fonds.
“Het is een archieffilm over liefde en duisternis”, vertelt Kooijmans terwijl Schöpping koffie is gaan maken. “Het verhaal heb ik gedestilleerd uit mijn video- en filmarchief en de dagboeken die ik sinds 1991 heb bijgehouden.”
Sinds 1991 heeft Kooijmans een relatie met fotograaf-kunstenaar Elspeth Diederix, bekend van haar Miracle Garden in het Erasmuspark in Amsterdam-West. “Destijds was ze mijn klasgenoot op de Rietveld Academie, nu is ze mijn vrouw en de moeder van onze drie dochters. Ons beider kunstenaarschap en maakprocessen heb ik de afgelopen 32 jaar eindeloos vastgelegd; uit meer dan drieduizend uur film en video heb ik de bouwstenen van deze film gehaald.”
Schöpping – die vijf keer voor een Gouden Kalf werd genomineerd, voor Do Not Hesitate (2022), Kom hier dat ik u kus (2021), Voices of Bam (2006), Voorland (2005) en Tour des légendes (2003) – baant zich met de koffie een weg langs tientallen dozen, kratten en kisten met tapes, cassettes en kabels, boxen en apparatuur. “Het is hier niet altijd zo’n zooitje”, legt hij uit. “Maar vorige week heb ik een enorme lekkage gehad.”
Kooijmans schuifelt op zijn stoel. “Onze relatie en mijn gevecht met depressies en mijn demonen, die ik altijd verborgen heb gehouden voor de wereld, vormen de rode draad van de film. Het verhaal wordt verteld vanuit mijn best wel duistere perspectief. Daartegenover staat Elspeth. Zij is het licht; zij staat voor de liefde en het optimisme.” Met een zucht: “Ik ben er al negen jaar mee bezig, en onbewust dus al drieëndertig jaar, maar nu is de film écht bijna klaar.”
Schöpping drukt op wat toetsen en dan verschijnt op een enorm scherm een beeld van een jonge Kooijmans en Diederix – ze draagt een politie-uniform. “Dat was in New York, vlak voor 9/11”, vertelt Kooijmans. “De aanslagen op de Twin Towers vormen een heel belangrijk moment in mijn film. Ik woonde destijds al twee jaar in New York en was net begonnen aan een residency bij PS1, een aan het MoMA gelieerd Contemporary Art Centre in Queens. Ik was daar aangenomen met een voorstel over het maken van land in de lucht, en op een van mijn maquettes had ik een landingsbaan gemaakt boven op de Twin Towers.”
Kooijmans neemt een slok koffie. “Vanuit het raam van mijn appartement heb ik de Twin Towers zien instorten. Na de aanslag brak de hel los op aarde en mijn plannen konden direct de prullenbak in. Het was een heftige tijd na de aanslagen, New York leed aan een collectieve depressie en ik draaide helemaal door en belandde in een psychiatrisch ziekenhuis.”
Pas vele jaren later, in 2016, presenteerde Kooijmans The Fish Pond Song in het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch, als aftrap van het Jheronimus Bosch-jaar. In die monumentale video-installatie over angst en waanzin, hoop en verlossing verbond Kooijmans (die vernoemd is naar de wereldvermaarde fabelschilder) de aanslagen al met Bosch’ meesterwerk Tuin der lusten, maar daarna was hij er nog altijd niet klaar mee.
Kooijmans vraagt Schöpping of hij het begin van Love-22-Love kan laten zien. Daarna zet Kooijmans zijn leesbril op en zoekt hij in een duizelingwekkend schema wat de volgende scène is die de twee onder handen gaan nemen. “Wat mijn taak is?”, vraagt Schöpping. “Jeroen straks gelukkig naar buiten laten gaan. Met het gevoel: dit is de film zoals ik ’m had bedoeld. Dat gaat langzaam. Maar we komen er.”
Kooijmans: “Een creatie doet sowieso pijn. Als je niet van crises houdt, moet je vooral geen kunstenaar worden, want pijn en crisis zijn inherent aan creatie. Het geboortekanaal van de creatie…” “Daar zitten we nu in”, vult Schöpping aan. “Nog een paar keer persen en we zijn er.”
Love-22-Love Nederland, 2025 | Regie Jeroen Kooijmans | Scenario Jeroen Kooijmans, Viktor van der Valk | Productie Submarine | In coproductie met Bytheway Productions | Uitvoerend producent Katja Draaijer, Morris Rohof, Sasja Opdam | Camera Jeroen Kooijmans, Elspeth Diederix | Montage Lot Rossmark, Coen Hagenaars | Filmcoach Viktor van der Valk | Tekst en verhaaladvies Tommy Wieringa | Componist Juho Nurmela | Geluidsontwerp Michel Schöpping | Met Elspeth Diederix, Jeroen Kooijmans, Olivia Kooijmans, Vita Kooijmans, Kay Kooijmans | Kleur, 88 minuten | Distributie Periscoop | Te zien vanaf eind 2025