Actie! Op de set van Nocturne
In het midden met koptelefoon regisseur Viktor van der Valk als regisseur Alex. Van rechts onderin, tegen de klok in: onder anderen Judith Noyons, Mariana Aparicio Torres, Diede Zillinger Molenaar, Dennis Rudge, Ellen Parren, Lotte Driessen, Marjan Lammers, Gijs Scholten van Aschat, Jorn Heijdenrijk, Jeroen de Man en Erik Whien. Foto: Bob Bronshoff
Jarmuiden 63, 1046 AE Amsterdam, 3 april 2016, 11.16 uur
‘Tientallen crewleden zijn druk in de weer op een set in de studio. Verschillende decorstukken staan door elkaar, sommige worden verplaatst en versleept. Niks vormt een geheel, er zijn geen contouren van een film of een herkenbare set. Enkel chaos.’
Zo staat het in het scenario van Jeroen Scholten van Aschat en Viktor van der Valk en precies zo is het op een warme zondagochtend in de Caramel Studio’s in het Westelijk Havengebied in Amsterdam, waar Van der Valk bezig is met de opnamen van zijn speelfilmdebuut Nocturne. Van der Valk, die in 2014 afstudeerde aan de Nederlandse Filmacademie met het eveneens door Scholten van Aschat geschreven, existentialistische, naar Godard knipogende kleinood Onno, de Onwetende, speelt zelf even de hoofdrol die in Nocturne wordt gespeeld door zijn broer Vincent: de jonge regisseur Alex, die vechtend tegen de deadline, op zoek naar de essentie van zijn film, zichzelf tegenkomt. Van der Valk: “Alex stuit op zijn eigen onvermogen een balans te vinden tussen de realiteit en z’n verbeelding.”
‘In een lang shot zien we allerlei crewleden Alex vragen stellen. Het is een labyrintische ervaring van mensen die opkomen en verdwijnen achter decorwandjes, etc…’ (‘een gechoreografeerde chaos’, staat er in het scenario). Daarmee is niets te veel gezegd. In werkelijkheid is er nóg een extra laag; zoals Alex van alle kanten wordt aangeklampt door crewleden, van de opnameleider en de art director tot de visagiste en de geluidsman, wordt Van der Valk dat ook. Als iedereen is geïnstrueerd, verandert Van der Valk in Alex en kunnen de opnamen beginnen.
“Alex! Eindelijk”, zegt de opnameleider. “Ze wachten op je. Ze hebben je keuzes nodig. We hebben veel in te halen. Iedereen is in de war.” De opnameleider verdwijnt achter een decorwandje, direct daarna duwt iemand van het kledingdepartment de regisseur een setje kleren in handen. “Alex, heeft hij überhaupt andere kleren of draagt hij steeds dezelfde?”, vraagt hij. “Wat wil je nou? Ik snap het niet.”
Dan pakt de art director Alex bij zijn arm. “Ik heb je tien keer gebeld”, zegt hij, voordat de visagiste Alex’ aandacht vraagt. En de geluidsman, en een productieassistent en nog een productieassistent. Zo gaat het maar door, alles en iedereen beweegt. En daaromheen beweegt alles en iedereen. ‘Verschillende decorstukken staan door elkaar, sommige worden verplaatst en versleept. Niks vormt een geheel, er zijn geen contouren van een film of een herkenbare set. Enkel chaos.’ Op een gegeven moment sta ik, geloof ik, recht in een draaiende camera te kijken, maar iedereen gaat uiterst geconcentreerd door; op de set van Nocturne gaat het er net iets anders aan toe dan op de meeste andere sets.
Tussen twee lange takes loopt Gijs Scholten van Aschat voorbij. Hoewel hij in Nocturne met zijn zoon Reinout te zien is en de film door zijn zoon Jeroen is geschreven, begint hij direct over Van der Valk. “Viktor is echt een enorm talent; het is onvoorstelbaar wat hij allemaal heeft bedacht”, zegt hij. “De wereld van Alex bestaat niet alleen uit wat er zich ‘voor’ zijn ogen afspeelt, maar juist ook wat er ‘achter’ zijn ogen schuilgaat; gedachtes, ideeën, inspiratie, herinneringen, angsten, twijfels, dromen en visioenen.”
“Jeroen en ik werken vaak vanuit een verzameling gedachtes, vragen, verhaallijntjes en conceptuele ideeën om de sleutel te vinden voor de verbindende factor”, legt Van der Valk uit. “Wat dat betreft identificeren wij ons met Jean-Luc Godard, die zei: ‘Ik vertel liever geen verhaal. Ik gebruik liever een soort van stramien, een ondergrond waarop ik met mijn eigen ideeën kan voortborduren. Maar meestal heb ik wel een verhaal nodig’.”
“Dat dus!”, lacht Scholten van Aschat.
Nocturne Nederland/België, 2018 | Regie Viktor van der Valk | Scenario Jeroen Scholten van Aschat en Viktor van der Valk | Productie Maniak Film (Erik Glijns) | In coproductie met A Private View (Dries Phlypo) | Uitvoerend producent Jessie Mentjox | Camera Emo Weemhoff | Montage Lot Rossmark | Art direction Myrte Beltman | Kleding Nedda Nagel | Kleur, circa 100 minuten | Omroep Omroep Gelderland | Met Vincent van der Valk, Reinout Scholten van Aschat, Tom Dewispelaere, Ellen Parren, Gijs Scholten van Aschat, Simone van Bennekom | Distributie tba | Te zien vanaf 2018
