Witte Flits

Dit op ware gebeurtenissen gebaseerde drama kiest steeds een genuanceerde toon rondom een complex thema, dat elk debat erover kan doen ontvlammen.

Toon en Aagje bezoeken hun 42-jarige zoon Rick in een psychiatrische inrichting. Toon draagt een plastic zakje met daarop ‘I love fish’. Eenmaal in Ricks kamer zien ze hem driftig iets noteren. Rick vertelt, bijna opgetogen, dat hij zijn uitvaart aan het uitschrijven is. “Hoe ik het allemaal zie.” Na een korte stilte antwoord zijn vader met: “Je haring zet ik hier neer, hè?”

Uit deze scène blijkt hoe deze man en zijn ouders al jaren in een houdgreep zitten. Jaren van angst en duisternis, van talloze therapieën en diagnoses. Het lijkt alsof de kleuren wat zijn weggedraaid, alsof alles en iedereen uitgeput is. En dat is in zekere zin ook zo. Elke flinter hoop en licht lijkt vervlogen. Rick twijfelt inmiddels niet meer. Het is voorbij. Dit leven moet stoppen. Hij hoort er op een of andere manier niet in thuis.

Dat er geen sprake lijkt van jeugdtrauma’s of complexe familiebanden maakt dit op ware feiten geïnspireerde verhaal heel helder. Er hoeven – er kúnnen – geen zaken meer worden opgerakeld, besproken of verwerkt. Niemand heeft het antwoord, dat is na jarenlang zielgraven in behandelkamers wel duidelijk. Dus gaat het vooral over hoe je iemand van wie je zoveel houdt, los moet laten.

Zo’n polariserend, sociaal-maatschappelijk onderwerp kan in de politieke arena en aan borreltafels al snel hevige discussies doen oplaaien. Maar dit drama wordt van heel dichtbij en zonder enig effectbejag verteld. De rode draad is niet de zoektocht naar genezing, maar het afscheid nemen. De film is zorgvuldig en betrokken gemaakt.

Melodrama is ver te zoeken in het scenario dat Laura Hermanides (Anahit, 2022; Maatschappijleer, 2016) schreef samen met Roelof Jan Minneboo (My Foolish Heart, 2018; De jacht op Meral Ö., 2024). Dialogen zijn levensecht, soms met toevoeging van milde humor. De complete cast speelt passend ingetogen. Het zijn vooral de droomachtige sequenties die visueel steviger uitpakken, met een witte zwaan als symbool voor de dood als bevrijding. De even herkenbare als eigenzinnige versie van Schuberts Schwanengesang past er prachtig bij.

De kostuums vallen op door hun vale onopvallendheid. Rick draagt bijvoorbeeld zomaar iets – want het maakt niet meer uit. Zijn ouders zijn gestoken in onopvallende kleding die past bij hun zachtaardige, gelijkmatige en nuchtere karakters. Zelfs het production design is opvallend onopvallend. Van de verjaarde, institutionele interieurs waar niemand vrolijk van wordt en de bescheiden, ouderwets aandoende meubels in het ouderlijk huis, tot het enige wat Ricks hart soms sneller doet kloppen: zijn smetteloze, antieke Opel Kadett.