War of the Worlds
Iemand heeft onze steen weggehaald
De mens is mier en wolf tegelijk. Als wat voor diersoort worden wij in War of the Worlds voorgesteld?
Totale verdelging. We proberen het dagelijks. We schrobben en spuiten wat af om alles wat onze plannen dwarsboomt naar de andere wereld te helpen. Als je een steen weghaalt en zo een totale pissenbeddenkolonie ontwricht, is het niet moeilijk om er rennende mensjes in te zien die in totale paniek over de Brooklyn Bridge vluchten. Steven Spielbergs War of the Worlds doet het omgekeerde en ziet een dier in de mens.
Het eerste shot in War of the Worlds is een soort oersoep met krioelende eencelligen. Als er wordt uitgezoomd blijkt het een waterdruppel te zijn, waarin vervolgens de aardbol wordt weerspiegeld, die op zijn beurt verandert in een stoplicht, een menselijke creatie ten voeten uit. We liggen onder een microscoop, zegt de voice-over van Morgan Freeman, en de buitenaardsen kijken door de lens. Zijn we in hun ogen bacteriën die vormeloos door het leven gaan, met als enige doel het vermenigvuldigen van de genen, zoals alle flora en fauna? Soms, als je aan het eten bent en op je bord allerlei variaties van zaden en vruchten liggen, zou je denken dat dit ook werkelijk het kerndoel van het leven is: de metamorfose van het één in het ander. Maar vaker zien we ons juist buiten de natuur staan, alsof we er geen deel aan nemen. Maar is er eigenlijk wel een principieel verschil tussen een huis en een vogelnest, of tussen een brug en een beverdam? Waarom is wat wij maken geen ‘natuur’, zijn we dan zo anders? We willen graag geloven van wel. In War of the worlds zijn we niet anders.
Slagaders
In de film zit een imposante scène waarin de grond bezaaid is met bloederige wortels die lijken op slagaders. Mensen zijn in geen velden of wegen te bekennen, zelfs de velden en wegen zijn weg. Iemand heeft onze steen weggehaald. Het idee beangstigt maar het blijft moeilijk voor te stellen: dat de bioscoopstoel waarin je War of the Worlds ziet, geen vanzelfsprekendheid is maar een tijdelijke nederzetting die zo verdwenen kan zijn omdat wij hebben plaatsgemaakt voor andere eiwitverbindingen.
In War of the Worlds is het de kerk die er als eerste aan gaat. In oude sciencefictionfilms was Gods huis juist de laatste schuilplek. Nu wordt er korte metten gemaakt met die vermeende hogere macht die liefdevol over ons waakt; het enige waar je nog in kunt geloven, is de kracht van de natuur, en die is, hoe symbiotisch sommige dier- en plantensoorten ook leven, in de kern zelfzuchtig. Dit geldt ook voor Tom Cruise die in de film zijn gezin wil redden: daarmee redt hij zijn genen.
War of the Worlds, die vooral indruk maakt doordat het op Saving Private Ryan-achtige manier de totale paniek laat voelen, heeft één sleutelscène. Dat is wanneer de slagbomen dicht gaan en er een brandende trein voorbijraast. Na het inferno gaan de slagbomen weer keurig open, zodat de op drift geraakte menigte verdwaasd kan oversteken. Waar zouden we zijn zonder slagbomen?
