The Tribe: Voor

The Tribe kent sterke voor- en tegenstanders. Na het lezen van de negatieve recensie door Sasja Koetsier stuurde medewerker Mike Naafs onderstaande verdedigingsrede van de film.

Toen de roltrap boven was, stonden ze daar met zijn allen, in een gonzend multiplex. Voor de vertoning van The Tribe in St. Petersburg, tijdens het Message to Man filmfestival, had de organisatie een speciale screening georganiseerd voor doven. Een begrijpelijke reflex. De film is geheel in gebarentaal, er is geen voice-over en ook geen vertaling. Dat moet wel een film voor doven zijn!

Nou nee. Dit is geen pamflet voor een of andere organisatie, niet bedoeld voor belangenverenigingen en andere gebarendeskundigen. Tenminste niet per se.

Het is een film voor iedereen die geen vertaling nodig heeft, geen taal, dat wil zeggen: geen gesproken woord. Omgevingsgeluiden en gebaren, meer is er niet. Daar bestaat de taal van deze cinema uit. Die gebaren hoeven niet vertaald te worden, kunnen dat ook vaak niet, want ze zijn per gebarentaal verschillend – je kunt ze eerder als visuele aanwijzingen zien. Voor de rest moet je als toeschouwer opmaken wat er voor je ogen gebeurt aan de hand van de gedragingen van de mensen. Observeren. Kijken en je bek houden.

Wonder
‘Boom, just like that, film will never be the same again‘, twitterde regisseur Darren Aronofsky vlak na het zien van de film. Ik vermoed dat hij de consequenties inzag van de radicale vormkeuze van regisseur Slabosjpitski. Zo kan het dus ook! Waarom is dit nooit eerder bedacht? Godard – de Harry Mulisch van de cinema, uitstekend bedenker van ideeën zonder dat het ooit een geslaagd kunstwerk oplevert – roept het om het luidst met zijn laatste film Adieu au langage, maar dit debuut uit Oekraïne werkt het vaarwel aan de taal tot in de puntjes uit en laat het zien! Liefde, haat, jaloezie, afgunst, elke thema uit het toch zo talige oeuvre van zeg een Shakespeare, het kan allemaal prima uitgebeeld worden zonder woorden. Hoe langer je naar The Tribe kijkt, hoe vanzelfsprekender dat idee wordt.

En dan laat de film het je ook nog eens voelen. De afgesloten gemeenschap van het doveninstituut is een ideale plek om de buitengesloten kijker eens te laten merken wat jonge mensen elkaar zoal aan kunnen doen, doof of niet. Het lijkt goddomme wel een middelbare school. Aantrekken, afstoten, af en toe een dolk in de rug steken, groepjes vormen, vechten voor je plek en neuken in het ketelhok. Na een kwartier ben je die taalbarrière helemaal vergeten en zit je midden in de wereld, begrijp je angstaanjagend goed hoe de sociale codes van de stam werken en stamp je samen met ze door de gang. En volgt er een abortusscène die je nooit meer kan vergeten…

Wat een wonder. Na deze film ziet de wereld van de film er dan ook anders uit. Straks lopen er weer massa’s filmtoeristen door de straten van Rotterdam en bij al die honderden films die daar te zien zijn, kan vanaf nu steeds de vraag gesteld worden: had al dat gelul ook niet achterwege kunnen blijven? Waren die woorden nou wel echt nodig? Dát is de revolutie die The Tribe veroorzaakt heeft.

Adieu au langage! Leve de filmtaal.

Lees ook de negatieve recensie van de film door Sasja Koetsier.