The Plains

De Filmkrant en Critics’ Choice VIII Re/United presenteren first look-reviews van de films in de IFFR Tiger Competitie van 2022. The Plains van David Eastal neemt ons mee op de achterbank van jurist Andrew die dagelijks dezelfde autorit maakt. Het forenzenleven als metafoor voor de sleur van het bestaan. En de ontsnapping eraan.

Zacht getik van de regen op het autodak. Het beeld is nog zwart, maar we zijn er al: op de achterbank van de Hyundai van Andrew, een Australische jurist van middelbare leeftijd die dagelijks om vijf uur stipt, uitzonderingen daargelaten, zijn kantoor verlaat en de avondspits induikt. Knipperlicht aan en weg van het parkeerterrein, door een buitenwijk van Melbourne, afgeremd door stoplichten, en tenslotte – eindelijk! – rechtsaf de snelweg op.

De camera draait ononderbroken door tot regisseur-scenarist-producent-editor David Easteal besluit dat het genoeg is. Dan kapt hij de rit af, meestal ergens op de snelweg, en beginnen we weer opnieuw, op die parkeerplaats. En opnieuw. En opnieuw.

Elfmaal gaat dat zo, in The Plains. Ritten variërend van een minuut of tien tot een half uur, bij elkaar opgeteld bijna 180 minuten forenzen. Soms rijdt Andrew alleen, soms in het bijzijn van zijn jongere collega David (gespeeld door Easteal zelf). We zijn getuige van zijn dagelijkse rituelen: bellen met zijn stokoude en haar grip op de realiteit verliezende ‘mutti’ in een verzorgingstehuis in Adelaide; bellen met z’n geliefde Cheri; oreren over de zin van werk tegen beduidend minder spraakzame David; wat porren in zijn liefdesleven.

Hamsterwiel
David Easteal, die eerder een kwartet kortfilms maakte én werkzaam is als advocaat, weet hoe te doseren. Als hij besluit iets anders te laten zien of horen, dan is dat binnen de wereld van The Plains een bescheiden aardverschuiving. Die plotseling opduikende dronebeelden van het Australische platteland: een hap frisse lucht. ‘Cheree’ van Alan Vega’s elektronische protopunkproject Suicide dat vlak voor de aftiteling door de auto galmt: catharsis.

Waar kijken we naar? Zeker tijdens de tochten zonder de carpoolende David, waarbij we even geen nieuw hoofdstukje krijgen geserveerd van de zich gestaag ontwikkelende en steeds vertrouwdere vader-zoonachtige dynamiek, nodigt Easteal zijn publiek uit vrij te associëren. Het forenzenleven als reflectie van de dagelijkse sleur, al die ploeterende mensen die opgesloten in hun autootjes rondjes draaien in het hamsterwiel? Zitten we met Andrew in het vagevuur, elke dag opnieuw à la Groundhog Day of de recente videogame Returnal, tot een emotionele doorbraak (wellicht acceptatie van het naderende lot van mutti) voor verlossing zorgt?

Flarden van een mensenleven
Knap hoe geaard en eenvoudig Easteal zijn film houdt, alleen al door alles zonder franje in de stijl van een statisch gedraaide documentaire te gieten – alle betekenis komt op naam van de kijker. We krijgen één overzichtelijke en herhalende situatie aangereikt, wat flarden van een mensenleven en een heleboel tijd om in te kleuren wat we niet horen of zien – dat spreekt tot de verbeelding.

In die context blijven de terloopse en ogenschijnlijk onopvallende momenten hangen, hoe radicaal en high concept de film ook is. Wie zich laat temmen door het tempo van The Plains, vindt poëzie in de meest onopgesmukte verbeelding van de realiteit. Neem alleen al de achteloos betoverende minuten waarop het ergens rond kwart over vijf live voor Andrews voorruit begint te schemeren. Of die keer wanneer Andrew moet wisselen van rijbaan, foetert op bestuurders die zich er altijd op het laatste moment tussen wringen, begint aan een uiteenzetting over opportunisme op de snelweg en zich vervolgens zelfbewust lachend aan precies hetzelfde opportunisme schuldig maakt. De mens in al zijn tegenstrijdigheid, gevat in luttele tellen: om van te houden.

De competitiefilms van IFFR 2022 zijn nu online te zien voor geaccrediteerde professionals en worden later dit jaar vertoond in Nederlandse bioscopen. Deze recensie werd geschreven i.h.k.v. Critics’ Choice VIII Re/United.