September 5

Tim Fehlbaums film over sportjournalisten die verslag doen van de gijzeling tijdens de Olympische Zomerspelen van 1972 werkt als thriller, maar mist reflectie op de geopolitieke waanzin achter dit waargebeurde verhaal.

Op 5 september 1972 schreef de Amerikaanse zender ABC televisiegeschiedenis. De sportredactie van de nieuwszender was in München voor een zo compleet mogelijk liveverslag van de Olympische Zomerspelen, dat via satelliettechnologie wereldwijd werd uitgezonden.

In de opening van Tim Fehlbaums op ware gebeurtenissen gebaseerde thriller zien we het perfectionisme van de gedreven sportredactie, die in een krappe controlekamer zoveel mogelijk pathos uit het sportevenement probeert te persen. De cinematografie van Markus Förderer benadrukt de urgentie met gejaagde handheld shots en close-ups op de gestreste gezichten van de professionals die aan de knoppen zitten, constant op zoek naar het beste shot voor een zo indringend mogelijk verslag van de Spelen.

En dan klinken er schoten. Kort daarna volgen politiesirenes. De sportredactie is ter plaatse terwijl de Spelen veranderen in het epicentrum van een geopolitieke crisis: Palestijnse guerrillastrijders van de organisatie Zwarte September vallen het olympisch dorp binnen, doden twee Israëlische sporters en gijzelen negen andere leden van de Israëlische ploeg. Het team van ABC realiseert zich dat zij in de beste positie zijn om deze crisis in beeld te brengen.

Over dezelfde gebeurtenissen maakte Steven Spielberg met Munich (2005) zijn meest intense en complexe film. Zijn film is zo emotioneel overweldigend, omdat Spielberg durft te wroeten in de pijn van die dag. Hij plaatst de haat in een mondiale context en laat zien dat wraakgevoelens altijd tot meer bloedvergieten zullen leiden.

Fehlbaum kiest op zijn beurt voor het meer afstandelijke perspectief van de televisiejournalisten. De Zwitserse regisseur slaagt er weliswaar in om de chaos van het moment vangen, maar in September 5 ontbreekt het aan retorische finesse om de traumatische gebeurtenissen binnen grotere, emotionele kaders te plaatsen. Zijn film doet daardoor vooral denken aan Spielbergs The Post (2017), een meer prozaïsche ode aan de journalistiek tegen de achtergrond van de waanzin van de wereld.

Het technologisch fetisjisme van September 5 is het meest bevredigend. De focus op hoe de journalisten hun camera’s verplaatsen, toegangspasjes fabriceren, via walkietalkies communiceren, audiomateriaal verzamelen en het escalerende geweld in beeld brengen levert een nauwgezette thriller op.

Tegelijkertijd voelt Fehlbaums film sinds de Hamas-aanval op 7 oktober 2023, en Israëls daaropvolgende genocidale antwoord, te beperkt. Omringd door al die flux voelt September 5 vooral irrelevant en eenzijdig. Fehlbaums film over journalisten die geschiedenis schreven is bij uitbreng immers al door de wereldgeschiedenis ingehaald.