SECRET SUNSHINE

Hoe lang mag je raar doen als je rouwt om het verlies van je geliefde? Nou even dan, vinden de Koreanen in Lee Chang-dongs secret sunshine.

‘Het land van de ochtendkalmte’ heet Zuid-Korea in de volksmond en dan weet je wel hoe laat het is: een samenleving van onderdrukte emoties, gecamoufleerd door beleefdheid en keurslijven. Dat betekent meestal prijsschieten voor kunstenaars. Kim Ki-duk (the isle, bin-jip) is een van de inmiddels bekendste regisseurs die in zijn films dat opgekropte venijn laat ontsnappen. Een andere festivallieveling van wie we in de Nederlandse filmtheaters tot nu toe alleen het veelbekroonde oasis (2002) zagen is Lee Chang-dong (1954). Ter gelegenheid van de première van zijn nieuwste film secret sunshine vertoont het Filmmuseum nu ook zijn oudere werk.
Lee’s grote kracht is het tonen van de ontwrichtende houding van zijn personages die nooit als gehoorzame burgers doen wat er van hen wordt verwacht. In peppermint candy (1999) gebruikt hij de zelfmoord van een teleurgestelde rechercheur om het ideaal van een gelukkig en succesvol leven beeld voor beeld uit elkaar te halen. In oasis is het de liefde tussen een ex-gevangene en een geestelijk gehandicapt meisje die zich aan het heersende sprookje van huwelijk, arbeid en gehoorzaamheid onttrekt. Maar in secret sunshine, die vorig jaar op het Filmfestival Cannes zijn première beleefde, is de ontwrichting subtieler, in ieder geval in de sterke eerste helft van de film.

Roddelen
In secret sunshine arriveert Shin-ae met haar zoontje in het geboortedorp van haar overleden man. Om hiermee zijn laatste wens te vervullen maar ook om een nieuw leven te beginnen na hun bruut onderbroken bestaan in Seoul. Maar al snel blijkt dat het dorp niet is wat het lijkt — vervelende, plakkerige, roddelende mensen — en andersom is ook Shin-ae niet de glimlachende jaknikker die de dorpsbewoners gewend zijn. Wat niet zo gek is, gezien de dood van haar echtgenoot. Die dood is een van Lee’s andere terugkerende thema’s: de illusie dat mensen hun leven in de hand hebben.
Het is jammer dat de regisseur de zorgvuldig opgebouwde spanning in de tweede helft met horten en stoten los laat. Dat komt de film niet ten goede. Dat hele deel over troost vinden bij God en daar vervolgens weer tegenin gaan, had beter uitgespeeld kunnen worden door Shin-ae niet met God maar met haar omgeving te confronteren.
Dat gezegd hebbende, tegenover die klungelige keuze voor metafysica staat een prachtig beheerst gebruik van dialoog en personages. Prachtig hoe Lee de gelaagde atmosfeer van dit provinciestadje zichtbaar maakt.
En dan is er het zonlicht. Het valt meteen op hoe fel verlicht alles is. Veel nieuw asfalt, veel nieuwbouw, uitgestrekte landschappen en helder licht: je kunt vaak ver kijken, net zoals hier in Nederland tussen de dijken. Dat laat vanzelf minder aan de fantasie over. Maar waar onze cultuur zich specialiseerde in de totale openheid — niet altijd een onverdeeld genoegen — blijft in Zuid-Korea nog steeds veel te raden over. Dat is vruchtbare grond voor de kunsten en Lee maakt daar heel mooi gebruik van.

Ronald Rovers

Het Filmmuseum vertoont naast secret sunshine tussen 4 en 17 september ook Lee’s andere films green fish (1997), peppermint candy (1999) en oasis (2002).