Roter Himmel

Ook als Christian Petzold het (iets) lichtvoetiger aanpakt, leidt dat tot interessante bespiegelingen; dat laat hij zien met de sores van een weifelende schrijver in het zomerse Roter Himmel.

Een dorp verderop razen verwoestende bosbranden. Maar de jonge schrijver Leon (Thomas Schubert) maakt zich druk over ander naderend onheil. Over een paar dagen komt zijn uitgever langs om het manuscript van Leons tweede boek door te nemen. De verwachtingen waren hoog na het succes van zijn debuut, maar Leons zelfvertrouwen heeft inmiddels een historisch dieptepunt bereikt.

Niet dat hij daar iets van laat merken, natuurlijk. In het vakantiehuisje aan de kust waar zijn beste vriend Felix (Langston Uibel) hem naartoe heeft meegesleept, doet hij afstandelijk en hooghartig. Naar Felix, maar vooral ook naar Nadja (Paula Beer), de andere logee die al in het huisje blijkt te zijn als Leon en Felix er aankomen – vergissinkje van Felix’ ouders.

Die hautaine houding is dun verkapte onzekerheid natuurlijk, waarmee Leon vooral zichzelf in de weg zit. Terwijl Felix en Nadja lol hebben aan het strand, houdt hij vol dat “zijn werk dat niet toelaat”, om vervolgens dagenlang te epibreren in de tuin.

Met de verwaande Leon als spil slaat Christian Petzolds Roter Himmel zeker in de eerste helft een luchtiger toon aan dan we van de Duitse regisseur gewend zijn. Voluit komedie wordt het weliswaar niet, maar het is prettig grinniken om Leons zelfingenomenheid. Ook Petzolds altijd aanwezige verwijzingen naar literatuur (onder meer Heinrich Heine en Uwe Johnson) en naar films voelen frivoler. In de openingsscène leidt de regisseur ons bijvoorbeeld bewust langs allerlei clichés van het horrorgenre, om daar eigenzinnig de angel uit te trekken.

Ondertussen legt Petzold alsnog een fundament voor serieuzer bespiegelingen die net onder het oppervlak van de film borrelen. Roter Himmel is, aldus de regisseur, het tweede deel in een losjes samenhangend drieluik rond ‘de elementen’ dat begon met Undine (2020). Nadat die film thematisch draaide om de oppositie van aarde en water, gaat het hier om water en vuur – om bosbranden en bluswater, om verhitte liefdesdriehoeken en verfrissende duiken in de Oostzee. Want Leon smacht natuurlijk naar Nadja, terwijl die een gepassioneerde zomerflirt beleeft met strandmeester Devid (Enno Trebs), die op zijn beurt ook een oogje laat vallen op Felix.

Al die vrijheid en openheid vindt Leon maar ingewikkeld, zoals hij ook oogkleppen op lijkt te hebben voor het feit dat die drie mensen om hem heen levens en verhalen hebben die misschien wel interessanter zijn dan het zijne. Voor zijn proza blijft hij intussen koppig in zijn eigen navel turen. Slim weet Petzold die andere verhalen wél op de kijker over te brengen, terwijl Leon eroverheen kijkt. Zo levert de regisseur tussen de regels door fijnzinnig commentaar op een geprivilegieerde Witte man die het maar niet tot zich door laat dringen dat andere mensen minstens zo interessant zijn als hijzelf.