Rebel

In de categorie ‘one for them, one for us’ maakten Adil & Bilall een even spectaculaire als absurde musical over Syrië-strijders. Kudo’s voor lef en visuele bombast, ook al slaat Rebel de plank mis.

Dat Adil El Arbi en Bilall Fallah in Hollywood zouden doorbreken, stond haast in de sterren geschreven. Met films als Black (2015) en Patser (2018) bewees het Belgische regieduo — op de credits vermeld als Adil & Bilall — dat ze lokale verhalen konden gieten in de mal van mainstreamcinema. Deze visitekaartjes voor Hollywood zijn energieke genrefilms vol visueel vernuft die typische angstbeelden over de zogenaamd falende multiculturele samenleving op zijn kop zetten, verteld volgens de conventies van mainstream films. Hollywood lette daadwerkelijk op en schoof Bad Boys for Life (2020), het vierde deel in de Bad Boys-serie met Will Smith en Martin Lawrence, hun kant op. Voor de kassa was de film een schot in de roos: Adil & Bilall leverden het meest lucratieve deel in de reeks af.

Zulk Hollywood-succes resulteert soms in wat meer artistieke vrijheid. In de categorie ‘one for them, one for us’ konden de regisseurs zo beginnen aan hun meest persoonlijke en ambitieuze film tot nu toe: Rebel. Een totaal bizarre productie, die musical en actiefilm combineert in een verhaal over Marokkaanse jongens uit België die geronseld worden door Syrische strijders. Het is eigenlijk een film die je moet zien om te geloven, want wie had ooit gedacht dat dit conflict het decor kon zijn voor extravagante choreografieën, met dreunende muziek en weelderige beelden? Je zou het smakeloos kunnen noemen – dat is de overdaad van Rebel soms ook – maar het gaat wel lekker in tegen de heersende clichés van veel arthousefilms die tam binnen de lijntjes kleuren.

Het hele idee van Adil & Bilall is dat je met dit verhaal juist moet uitpakken. Zij zagen mensen uit hun stad en land naar Syrië reizen om te vechten voor IS. Zij zagen ook welk eenzijdig verhaal er binnen veel Belgische media werd gesponnen rond de Syrië-gangers. Daar wilden ze iets tegenin brengen. Daarom speelt het idee van de camera als wapen zo’n grote rol in deze film. Het hoofdpersonage Kamal (Aboubakr Bensaihi) wordt door IS gedwongen om propaganda en rekruteringsvideo’s te maken en de film laat zien hoe makkelijk het is om zaken in scène te zetten en misinformatie te verspreiden.

Het moet gezegd dat de bombastische stijl van Adil & Bilall nooit helemaal in sync raakt met de gevoelige materie die ze willen behandelen. Dit is in wezen een verhaal over dat grijze gebied waarin slachtoffers daders kunnen worden, over de vervagende grenzen tussen schuld en onschuld, over hoe alles verdraaid raakt wanneer het gefilmd wordt, maar die zelfreflectie ontbreekt in de over the top-strategie van deze makers.

En toch. Dat deze regisseurs via de beeldtaal van Hollywood een anti-radicaliseringsdrama durven maken, getuigt van een ambitie die je nog zelden ziet in mainstreamfilm. Laten we hopen dat dit eigenzinnige visuele instinct niet door Hollywood uit deze twee talenten worden gedrukt.