Potato Dreams of America

Regisseur Wes Hurley maakt, na een kortfilm en een VR-documentaire, met Potato Dreams of America nu ook een lange film over zijn komst naar Amerika als homoseksuele zoon van een Russische postorderbruid.

Is dat te veel? Nee hoor, die emigratie blijft een interessant verhaal en grote kans dat het Nederlands publiek die eerste twee niet gezien heeft. Het kortje Little Potato (2017) maakte grote indruk tijdens het SXSW-filmfestival in Austin maar was niet in Nederland te zien en de virtual reality-installatie Potato Dreams (2017) kreeg kortstondig een opstelling tijdens IDFA. Dat Hurley – die ooit als Vasili Naumenko door het leven ging – tijdens het uiteenvallen van de USSR opgroeide in Vladivostok en vervolgens bij een Amerikaanse religieuze fanaticus in huis kwam, zal dus voor de meeste mensen nieuw zijn.

Potato Dreams of America is interessant opgedeeld in twee stukken. Als eerste de armzalige jeugd van Vasili (alias Potato) in het grauwe en verstikkende communistische rijk dat op zijn laatste benen loopt. Het enige lichtpuntje vormen de Amerikaanse films waarbij hij ’s avonds wegdroomt. Star Wars, Total Recall, Pretty Woman. “In Amerikaanse films winnen de goeien altijd, in Russische juist de slechteriken”, klaagt Vasili (Hersh Powers) op school. Dat valt ook zijn alleenstaande moeder Lena (Sera Barbieri) op en ze besluit zich op te geven als postorderbruid voor Amerikaanse mannen. In de hoop op een beter leven.

Dat Russische deel speelt zich af in een toneelachtige setting die volgens Hurley aan Amerikaanse sitcoms refereert, maar evenveel van doen heeft met het werk van theatrale regisseurs als Derek Jarman en Pedro Almodóvar. Niet toevallig grootheden van de queer-cinema, want Vasili is, zoals zijn botte oma Tamara (Lea DeLaria) hem eufemistisch omschrijft, ‘gevoelig’. Bij hemzelf gaat het licht werkelijk branden wanneer hij dankzij het geoliede lichaam van Jean-Claude Van Damme zijn eerste seksuele ervaring beleeft.

In Amerika verandert de film van stijl én acteurs: de heldere kleuren en beweeglijke camera passen bij de verwondering van moeder en zoon (nu gespeeld door Marya Sea Kaminska en Tyler Bocock) die zich bevrijd en vrolijk makend door hun nieuwe woonplaats Seattle bewegen. Maar de vrolijkheid verdwijnt al snel wanneer stiefvader John (Dan Lauria) zich als een religieus tiran ontpopt. Stuurt hij Vasili straks weer terug vanwege diens geaardheid? Uiteindelijk is het Gregg Araki’s filmklassieker The Living End (1992) die een onverwachte doorbraak in de situatie veroorzaakt. Het zorgt voor een vreemde omslag in het verhaal, waarin je als publiek mee moet willen gaan – maar die dus in werkelijkheid echt heeft plaatsgevonden.