Past Lives

In Past Lives schetst debuterend regisseur Celine Song een prachtige liefdesgeschiedenis die maar nooit heden of toekomst wil worden.

Hoe vaak heeft u zichzelf de ‘wat als…’-vraag gesteld in uw leven? Wat als u tóch die ene baan had genomen? Wat als u tóch die wereldreis had gemaakt? Wat als u tóch niet in die doorzonwoning was gaan wonen, maar permanent het avontuur was blijven opzoeken? Of wat als u tóch bij uw jeugdliefde was gebleven?

Die laatste vraag vormt de emotionele kern van Past Lives, een ingetogen, kalm en tegelijkertijd majestueus debuut van de Zuid-Koreaans-Canadese regisseur Celine Song. Haar hele film is een meditatie op dit soort draaideurmomenten; de momenten waarop we tóch weer even willen terugspringen in het groenere gras van het leven dat we nooit geleid hebben. Past Lives is daarbij een decennialange meditatiesessie over vastgelopen draaideuren, waarbij Song in drie aktes een liefdesverhaal schetst dat nooit een écht liefdesverhaal kan worden.

Fysieke afstand
Als twaalfjarigen zijn Nora en Hae Sung onafscheidelijk, twee beste vrienden die elkaar voortdurend uitdagen op school, klassieke strebers die via competitie hun genegenheid uiten. Wederzijdse gevoelens zijn er wel, maar worden nooit hardop uitgesproken. Ze blijven voorgoed in de lucht hangen als Nora niet veel later met haar ouders emigreert naar Canada.

Hae Sung (Teo Yoo) zit vanaf dat moment vast in zijn eerste emotionele draaideur, die pas twaalf jaar later weer in beweging komt. Dan neemt Nora (Greta Lee), die inmiddels als toneelschrijver in New York werkt, contact met hem op via Facebook. De vroege puberperikelen zijn ingeruild voor het jongvolwassen leven, maar van de onderlinge chemie is niets verdwenen. Even staan Hae Sung en Nora weer samen in hun draaideur, maar de fysieke afstand maakt alles moeizaam. Te moeizaam, zeker als Nora collega-schrijver Arthur (John Magaro) ontmoet. Liefde op het eerste gezicht, natuurlijk. De Skype-romance tussen Nora en Hae Sung wordt abrupt afgebroken.

Hun paden kruisen elkaar twaalf jaar later opnieuw in de derde akte, die bol staat van de melancholie en verlangens naar een verleden dat nooit een toekomst kon worden. Hun paden kruisen elkaar, maar met Arthur is er een derde hoofdrolspeler bijgekomen in een onafgemaakt duet. Niet voor niets zien we de drie hoofdpersonages al in een flash-forward in de openingsscène samen in een restaurant, terwijl we twee (onbekende) restaurantbezoekers horen speculeren over de aanleiding van hun samenzijn en de aard van hun relatie. Ja, zie dat maar eens uit te leggen.

Voelen wat er niet is
Uiteindelijk is Past Lives vooral een film over vervreemding. Vervreemding die vervat zit in concepten als ‘jeugdliefde’ en ‘soulmates’. Vervreemding door de taalbarrière, omdat Hae Sung nauwelijks Engels spreekt, waardoor de verstandhouding met Arthur weer wat ingewikkelder wordt.

Vervreemding, ook, in Nora’s heimwee naar haar leven in Zuid-Korea, waaraan ze nauwelijks herinneringen heeft, maar toch het gevoel heeft overgehouden dat ze ergens rondzweeft in het schemergebied tussen twee culturen. En in het permanente ongemak van Arthur, die niet ‘de kwade Witte Amerikaan die een lotsbestemming van twee soulmates in de weg staat’ wil zijn, maar zich ook geen raad weet met een liefdesreünie die eigenlijk helemaal geen liefdesreünie is.

Hae Sung en Nora zijn verbonden zonder dat ze echt verbonden zijn, en dat weet Arthur. Zelfs iets wat er niet is, kan wel degelijk gevoeld worden – precies dat resulteert in een van de mooiste en meest overdonderende slotscènes van 2023.

Niet uitgesproken
Past Lives is onmiskenbaar een persoonlijk project: zo’n film waarbij je eigenlijk niet om het cliché heen kunt van het (excuseer mij) ‘diep persoonlijke verhaal dat door de thematiek tóch extreem herkenbaar is’. Maar Songs prachtig meanderende vertelstijl en haarfijne script maken haar film toch vooral een schitterend modern liefdesdrama, uiterst zorgvuldig gestructureerd, met drie sublieme hoofdrolspelers. Knap is ook de toonoefening van Song: het ene moment bitterzoet-losjes als de Before-trilogie (1995-2013); het volgende moment weer cynisch-melancholisch als Lost in Translation (2003).

Juist in alles wat niet wordt uitgesproken, is Past Lives écht subliem. We mogen de draaideurmomenten zelf invullen, zelfs als we alleen kunnen gissen naar wat de personages precies denken. We weten het, diep van binnen, omdat we allemaal nog weleens terugdenken aan de geur van het gras van het verleden.

Past Lives is vanaf 12 september te zien in voorpremières in diverse steden en draait vanaf 5 oktober in de bioscoop.