Mulan

De stijlvolle vertelling van Mulan overstijgt recente Disney-adaptaties door het onderhuidse thema van vrouwelijke empowerment te vermengen met de welbekende boodschap van trouw zijn aan jezelf.

De animatiefilm Mulan uit 1998 was een van de hoogtepunten uit Disney’s gouden animatietijdperk. De Aziatische heldin sprak wereldwijd tot de verbeelding, al werd de film een commerciële mislukking in China. Het project werd aanvankelijk meegesleept in een geschil rond de door Disney gefinancierde film Kundun, gebaseerd op een biografie van de verbannen Tibetaanse spirituele leider Dalai Lama, die woede opwekte bij Chinese overheidspropagandisten. De gespannen verhoudingen leidden ertoe dat de Chinese regering alle Disney-films verbood.

“Toewijding aan familie is een essentiële deugd”, galmt het door de film. De nieuwe live-action adaptatie is deels gestoeld op het beroemde Chinese gedicht De ballade van Mulan uit de tijd van de Noordelijke Wei-dynastie (386-534). In de bewerking probeert Disney de balans te bewaken tussen de (culturele) authenticiteit van het verhaal, de strikte Chinese censuur, en de verwachtingen van het internationale publiek.

Dankzij de wereldwijde uitbraak van het coronavirus – en de bijbehorende kosten – besloot de studio af te zien van een bioscooprelease en Mulan direct via streamingdienst Disney+ beschikbaar te maken. Het virus was niet het enige obstakel: de Chinees-Amerikaanse actrice Liu Yifei, die de titelrol vertolkt, raakte verwikkeld in een politieke controverse toen ze zich op sociale media negatief uitliet over de protesten tegen het Chinese autoritarisme in Hong Kong. Mulan werd een politiek symbool; Chinese burgers schaarden zich achter Yifei terwijl de prodemocratische voorstanders uit Hong Kong opriepen tot een boycot.

Een productiebudget van 200 miljoen dollar, een volledig Aziatische cast, politieke onrust: een recept voor hooggespannen verwachtingen. De bewerking door de Nieuw-Zeelandse filmmaker Niki Caro (die een Oscar-nominatie binnensleepte met haar tweede film Whale Rider) blijkt een enigszins voorspelbare maar meeslepende vertelling. “Een meisje werd een soldaat, een soldaat werd een leider en een leider werd een legende”, aldus de voice-over. In Mulan vaardigt de keizer van China een bevel uit dat één man uit elk huishouden in het keizerlijke leger moet dienen om het Chinese rijk te beschermen tegen noordelijke indringers aangevoerd door Böri Khan (Jason Scott Lee). Hua Mulan (Yifei) trotseert de traditionele wetten, en neemt vermomd als jongen de plaats van haar bejaarde vader Hua Zhou (Tzi Ma) in militaire dienst in, om te vechten voor haar familie en het rijk.

Morele integriteit, loyaliteit en moed zijn de waarden die verweven zijn in het scenario. Het hart van de film zit op de juiste plek, al sluimert ook de confuciaanse les van trouw aan het vaderland door het verhaal. Het scenario is doorspekt met knipogen naar de animatieversie – al verschijnt legerkapitein Li Shang niet ten tonele, zijn er geen luchtige liedjes, en blijft ook Mushu, Mulans incompetente voorouderlijke drakengeestgids achterwege. Er is tevens geen sprake van openlijke romantiek, al heeft Mulans vriendschappelijke band met de integere soldaat Honghui (een innemende Yoson An) een gespannen, romantische ondertoon.

Hoewel de film op het kleine scherm werkt, zouden de rijkdom van de vertelling, het production design en de magische elementen (zoals de voorouderlijke feniks die Mulan in tijden van nood bijstaat) beter tot hun recht komen op het grote doek. De Disney-magie komt terug in het personage van Xian Liang (Gong Li), een heks in het leger van Böri Khan, die Mulan een spiegel voorhoudt waarna ze nader tot zichzelf komt. Yifei raakt met haar spel niet altijd de beoogde emotionele snaar, maar ze imponeert telkens weer in de vechtscènes. De momenten wanneer  Mulan haar krachten verborgen houdt, het beoefenen van haar qi, tot de spectaculaire ontknoping met Khan. In die vechtscènes zie je bij vlagen de invloed van het Wuxia-werk van de Chinese regisseur Zhang Yimou.

Ondanks de vrije interpretatie van zowel het originele gedicht als de animatieversie, hapert de film op enkele momenten. Zowel de schurken als de bijrollen van de mannelijke soldaten worden in wat dunne karakterisering geschetst. Hoewel Khan, die in de animatie een stereotiepe barbaar was, in deze herinterpretatie juist iets genuanceerder overkomt.

Dit is een Disney-film met een vertrouwde morele boodschap over innerlijke kracht, solide vechtchoreografie, besprenkeld met kleine, emotionele momenten. De moderne adaptatie van de Disney-klassieker weet grotendeels de magie van het origineel te behouden, met een twist.