Les enfants des autres

“Het is niet makkelijk, andermans kinderen”, krijgt Rachel in het voorbijgaan mee in de film die de laatste helft van dat zinnetje als titel heeft. Rebecca Zlotowski breekt aangrijpend een lans voor de stiefouder.

“Wat lijkt ze op jou”, krijgt Rachel te horen als ze met de vierjarige Leila op stap is. Pijnlijk, want Rachel is op dat moment wel Leila’s verzorger, maar niet haar moeder. Ze viel voor Ali en in die relatie kreeg ze de dochter uit een eerder huwelijk er automatisch bij.

De stiefouder, dus. Een rol die in werkelijkheid vele mensen aannemen, maar die er in fictie nogal bekaaid vanaf komt. Veel verder dan de boze stiefmoeder uit honderden jaren oude sprookjes komen we nog altijd niet. Rebecca Zlotowski’s Les enfants des autres lijkt, al vanaf die titel die zo duidelijk de lading dekt, weerwoord te willen bieden aan die stereotypering.

Zlotowski baseerde haar vijfde speelfilm op haar eigen ervaringen als stiefmoeder-met-sluimerende-kinderwens en met afscheid nemen van een kind voor wie je lange tijd hebt gezorgd. Ze giet het in een film die grote gebaren schuwt en daarmee des te aangrijpender wordt.

In haar eerste twee films Belle épine (2010) en Grand Central (2013) trad Léa Seydoux op als een soort alter ego van de regisseur, vertelde Zlotowski destijds in interviews. Vervolgens dook Zlotowski in andere genres – historische fantasy in Planetarium (2016, in Nederland alleen op festivals); zinderende sensualiteit in An Easy Girl (2019); politiek gekonkel in de miniserie Les sauvages (2019). Met Les enfants des autres keert ze nu terug naar de persoonlijke fictie van haar eerste twee films, ditmaal met Virginie Efira als alter ego.

De van oorsprong Belgische acteur voegt opnieuw een imposante rol toe aan haar filmografie als de 42-jarige middelbareschooldocent Rachel. Haar eigen biologische klok begint hinderlijk te tikken, terwijl ze haar kinderloosheid eerder juist heeft gekoesterd. En ondertussen worstelt ze met haar positie tegenover Leila. Die kan, zoals jonge kinderen eigen is, pijnlijk direct uit de hoek komen: “Waarom is zij altijd hier?”, klaagt de kleine als Rachel wat vaker bij Ali blijft slapen. “Ik wil dat ze weggaat.” En ja, tegen Ali (Roschdy Zem) doet de vierjarige soms net zo moeilijk – “maar ik krijg daar niet voor terug wat jij ervoor terugkrijgt”, benadrukt Rachel fijntjes.

Les enfants des autres zit vol met dit soort scherpe observaties, onnadrukkelijk gebracht maar beklijvend. Kleine overdenkingen over het stiefouderschap, maar eigenlijk over alle kleine en grote manieren waarop we in een mensenleven, heel even of soms langer, verantwoordelijk kunnen zijn voor andermans kinderen.