Le Havre

Kaurismäki's Franse sprookje

  • Datum 26-01-2012
  • Auteur
  • Gerelateerde Films Le Havre
  • Regie
    Aki Kaurismäki
    Te zien vanaf
    01-01-2011
    Land
    Finland/Frankrijk/Duitsland
  • Deel dit artikel

Le Havre laat de immigratieproblematiek op zijn Kaurismäki’s zien: droogkomisch, zachtmoedig en grauwgrijs.

‘De werkloosheid in Finland en de mentale uitwerking daarvan zijn op dit moment zo hopeloos dat een film geen ander doel hoort te hebben dan die hopeloosheid vast te leggen en toch ook hoop te geven.’ Dat stelde Aki Kaurismäki in 1996 naar aanleiding van zijn film Drifting Clouds. Vervang ‘de werkloosheid in Finland’ door ‘de immigratiepolitiek in Europa’, en u heeft een goed idee van wat Kaurismäki’s Le Havre (afgelopen jaar winnaar van de FIPRESCI-prijs van de internationale filmkritiek in Cannes) beoogt.
Zoals de titel doet vermoeden, verruilde de Finse regisseur het decor van zijn geliefde Helsinki voor het Franse Le Havre. Daar ontmoeten we Marcel Marx en zijn vrouw Arletty. Hun rustige wereldje, waarin Marcel zich overdag dienstbaar opstelt als schoenpoetser en ’s avonds laat verwennen door Arletty’s liefdevolle verzorging, wordt plotseling opgeschud. Arletty wordt ziek, waardoor Marcel voor zichzelf moet gaan zorgen en Marcel gaat zich bekommeren om de tienjarige illegale immigrant Idrissa (Blondin Miguel), die aan het begin van de film met een groep lotgenoten in een container wordt gevonden.
De invloed van die locatiewissel lijkt op wat er met het werk van Woody Allen gebeurde toen hij uit New York vertrok: Kaurismäki’s persoonlijke stijl verdwijnt er niet door, maar wordt juist aangescherpt. Alles is present: de spaarzame dialogen en droogkomische acteerstijl; de decors die ondanks veel felgekleurde details grauwgrijs ogen; invloeden van de Amerikaanse film in de beelden en rock & roll op de soundtrack; en een tegelijkertijd nostalgische, humanistische en hardvochtige blik op de arbeidersklasse.
Zoals gezegd: Le Havre gaat over de immigratieproblematiek. In de eerste plaats door het verhaal van Idrissa, die op de hielen wordt gezeten door inspecteur Monet (Jean-Pierre Darroussin) en door Marcel en zijn buurtgenoten zonder aarzelen wordt geholpen. Die sprookjesachtige blik op hoe we als maatschappij om zouden kunnen — moeten? — gaan met immigranten, wordt afgezet tegen de harde realiteit die in echte nieuwsbeelden op tv-schermen in de achtergrond te zien is: rellen in opvangcentra voor immigranten. Zo bezien is Le Havre een modern sprookje: er is eens, in een land hier niet zo ver vandaan…

Joost Broeren