La fille inconnu

Huisarts Jenny speurt erop los in La fille inconnue van de gebroeders Dardenne. Niet naar de diagnose van een ziekte, maar naar een naam: die van het vermoorde meisje dat zij geen hulp bood toen het had gekund.

De nieuwste film van de gebroeders Dardenne bereikt Nederland na enig rumoer. Na een gemengde ontvangst in Cannes, waar de film voor de competitie werd geselecteerd, doken de broers opnieuw de montagekamer in. In eerste instantie voor enkele kleine revisies, maar dat werden er al snel meer. Volgens de vakbladen maakten de broers uiteindelijk 32 grote en kleinere wijzigingen, en de film zoals hij nu uitkomt is 7 minuten korter.
Voor wie, zoals ik, de film alleen in deze ‘definitieve’ versie ziet, is moeilijk voor te stellen dat er een andere versie heeft bestaan: La fille inconnue in zijn huidige vorm is zo exact in elkaar gezet als een Zwitsers uurwerk. Ook de matige ontvangst is lastig te rijmen. Nee, dit is niet de beste film van de Waalse broers, die lid zijn van het selecte genootschap filmmakers die in Cannes tweemaal een Palme d’Or wonnen — de grote hoogtes van Rosetta (1999) en L’enfant (2005) zijn ook moeilijk te evenaren. Maar La fille inconnue verdient zijn plaats in hun rijke oeuvre en is op zijn minst een van de beste films van de maand, zo niet van het hele jaar.
De film draait om de jonge huisarts Jenny Davin (Adèle Haenel). Wanneer er een uur na sluitingstijd wordt aangebeld bij haar praktijk, doet ze niet open: patiënten moeten hun grenzen kennen, houdt ze haar stagiair Julien (Olivier Bonnaud) enigszins belerend voor. En als het écht dringend is, bellen ze wel een tweede keer aan. Er wordt geen tweede keer aangebeld.
Pas de volgende dag ontdekt Jenny waarom niet: het jonge, zwarte meisje dat voor haar deur stond, is een paar straten verder dood aangetroffen. Zonder identificatie op zak, dus de politie tast in het duister over haar identiteit. Gevoed door haar schuldgevoel begint Jenny haar eigen onderzoek, niet zozeer naar wat er met het meisje is gebeurd maar simpelweg naar haar naam — geen whodunnit maar een ‘whowasshe’. Jenny gebruikt — of misbruikt — haar patiëntbezoeken om informatie te verzamelen. Om een goede diagnose te stellen moet je je emotionele betrokkenheid uitschakelen, leert ze Julien in de openingsscène van de film. Daarop moet ze terugkomen.
Het moordmysterie dat zich ontvouwt, geeft de film zijn momentum, en zijn ietwat melodramatische conclusie. Maar het is niet waar La fille inconnue om draait. Zoals altijd bij de Dardennes draait het om de sociale processen die ze blootleggen. In dit geval: de immense kloof tussen zwart en wit, die nergens wordt benadrukt maar telkens weer opspeelt. De wat naïeve maar onverschrokken middenklasse-arts mengt zich al snel in werelden die ze wellicht liever niet zou kennen.

Joost Broeren