It’s a Sin
De incubatietijd van reflectie
Veertig jaar na de uitbraak van de aidsepidemie geeft de serie It’s a Sin een van de meest toegankelijke weergaves ooit van de impact die de epidemie had op de homocultuur van de jaren tachtig.
Net als een ziekte een incubatietijd heeft, zo kost het ook tijd voordat je op die ziekte kunt reflecteren. Soms duurt dat een jaar of veertig. Begin jaren tachtig brak de aidsepidemie uit en hoewel er sinds mid-jaren tachtig meerdere kleinere producties over verschenen, was het pas tien jaar na de uitbraak dat Hollywood bij monde van de Oscars – de wijze waarop de filmindustrie zich van zijn meest geëngageerde kant wil laten zien – de ernst leek in te zien en het bespreekbaar wou maken. Nadat in 1990 de documentaire annex herdenkingsmonument Common Threads: Stories from the Quilt (Rob Epstein/Jeffrey Friedman, 1989) een Oscar won, volgde het jaar daarop een nominatie voor Bruce Davidson als beste bijrolacteur in Longtime Companion (Norman René, 1992 – de eerste ‘groot’ uitgebrachte fictiefilm over het onderwerp). Hoogtepunt van erkenning volgde in 1993 toen Tom Hanks een Oscar ontving voor zijn hoofdrol in Philadelphia (Jonathan Demme, 1993), als de aan aids lijdende advocaat Andrew Beckett. Maar na die voorzichtige opkomst onder de grotere producties, leek de ziekte geleidelijk weer van het scherm te verdwijnen.
Nostalgie en levenslust
Pas de laatste jaren zien we het lange tijd verdwenen onderwerp weer in beeld komen. En inmiddels gaat het gepaard met iets bijzonders. Een toevoeging die er simpelweg bijkomt door het verstrijken van de tijd: nostalgie. Hoe moeilijk de jaren tachtig ook waren voor destijds jonge homoseksuelen, voor de veelal homoseksuele makers die zich er nu klaar voor voelen het onderwerp aan te kunnen pakken en terug te blikken, is het toch ook de tijd geweest waarin ze het volwassen leven instapten, de hemel wilden bestormen en het nachtleven op zijn kop gingen zetten op een soundtrack van toepasselijk getitelde nummers als Duran Duran’s Wild Boys tot Bronski Beat’s Smalltown Boy.
Nostalgie en levenslust zijn ook de wapenfeiten van de Britse serie It’s a Sin die begin dit jaar aan zijn zegetocht begon. Sinds de serie in het Verenigd Koninkrijk op tv verscheen, verklaarden bekendheden als de populaire tv-chef Nigella Lawson, talkshowhost Graham Norton en Elton John al hun onvoorwaardelijke liefde voor de serie die ze mee terug in de tijd nam en, aldus Lawson, “sprakeloos achterliet”.
Feestend ten onder
Bedenker en schrijver van de serie Russell T. Davies (eerder verantwoordelijk voor Queer as Folk en de reboot van Doctor Who) is zelfverklaard volgeling van alle aids-fictie sinds hij het aidstijdperk als jonge homoseksueel meemaakte. In deze nieuwe serie trekt hij lering uit eerdere producties over het onderwerp en combineert dat met een eigen signatuur.
In tegenstelling tot die andere wereldwijd geroemde miniserie over de aidsepidemie Angels in America (Mike Nichols, 2003), gebaseerd op het toneelstuk van Tony Kushner, dat weinig moeite deed de toneelmatigheid te verbergen en daarmee een zeker intellectualisme uitstraalde, gaat Davies in zijn serie voor brede toegankelijkheid. In een soapachtige aanpak worden de levens gevolgd van drie jongvolwassenen van bescheiden komaf. Samen komen ze bij elkaar in huis te wonen in Londen: de nieuwe it-jongen in town Richie, vers van het Britse eiland Wight (met verfrissend enthousiasme gespeeld door Years & Years zanger Olly Alexander), de uitgesproken Roscoe van Nigeriaanse komaf (Omari Douglas) en pure onschuld Colin (Callum Scott Howells).
Behalve de nostalgie voegt de verstreken tijd nog iets toe: terugkijkend laat de serie zien hoe jonge homoseksuelen er ten tijde van de crisis zelf tegenaan keken. Zo somt Richie in een zich door de jaren tachtig feestende monoloog op dat hiv gecreëerd moet zijn in een Russisch laboratorium en andere theorieën die hij lachend naar het rijk der fabelen verwijst. Dit feestje mag hem als jongen in de bloei van zijn leven niet worden afgepakt. En zo worden we, zonder belerend vingertje, feestend richting ondergang begeleid. Terwijl we de ene na de andere jarentachtighit passeert, staan we stil bij de saamhorigheid van een vriendengroep in het oog van de storm; vrienden die iets vreselijks moeten doorstaan, terwijl ze door de buitenwereld als vies seksende oorzaak worden weggezet.
Davies, regisseur Peter Hoar en de voornamelijk jonge cast weten It’s a Sin zo makkelijk weg te laten kijken dat het altijd aanwezige drama soms even vergeten wordt. Dat er niet alleen ruimte is voor tragedie zorgt voor lucht, maar ook voor grotere klappen. Even later slaat deze achtbaanrit daardoor extra hard toe.
It’s a Sin is nu te zien via NPO Plus en wordt van maandag 2 t/m vrijdag 6 augustus uitgezonden op NPO3.
