IFFR 2025: Fabula
Verhaal halen

Fabula
IFFR-openingsfilm Fabula is een misdaadfilm op sprookjesachtige toon en een verhaal over de verhalen die we vertellen – aan elkaar én onszelf.
Limburg is van oudsher “een zeer vruchtbare grond voor verhalen”, stelt de verteller van Michiel ten Horns Fabula in de proloog van de film. Dat blijkt in ieder geval zijn weerslag te hebben gehad op de in Limburg geboren en getogen Ten Horn (Aanmodderfakker, 2014), die zich met zijn vierde speelfilm opnieuw een vaardig verteller toont.
Diezelfde vrouwelijke vertelstem belooft de kijker in die opening “een groots verhaal”. Daar moet je natuurlijk mee oppassen, voor je het weet schiet de kijker in een “dat zullen we nog wel eens zien”-houding. Daarbij helpt het niet dat het even duurt voordat Fabula echt lekker op gang komt. Maar uiteindelijk weet de film dat grootse toch te vinden.
Fabula is een misdaadfilm, maar dan wel een die zich – zoals de titel al aangeeft – bedient van een meer sprookjesachtige vertelstijl dan dat genre meestal aankleeft. De vertelling in zes (of misschien toch vier) hoofstukken en een epiloog verweeft bovendien allerlei door personages vertelde verhalen door het grotere verhaal over crimineel Jos. Fedja van Huêt speelt, naast zijn hoofdrol als Jos, ook steeds de centrale figuur in al die verhalen-binnen-het-verhaal, en kan zo niet alleen het Venloos dialect etaleren dat hij speciaal voor de film aanleerde (voor mij als niet-kenner in ieder geval overtuigend), maar ook zijn Duits en Indisch (idem).
Verhalen vormen ook de thematische hoofdlijn van Fabula: aan het begin van de film moet Jos, die zichzelf ziet als een pragmatisch ondernemer, er niets van hebben, en de ontwikkeling die hij doormaakt komt erop neer dat hij de waarde van verhalen gaat inzien. Een waarde die op zichzelf staat, en dus verder gaat dan een les die eruit te leren moet zijn, zoals Jos halverwege de film nog wil: “Er moet toch een moraal zijn? Of een diepere laag? Iets dat ik kan snappen!?”
Het feit dat een verhaal niet per se een diepere laag hoeft te hebben om toch waardevol te zijn, lijkt de belangrijkste diepere laag van Fabula. Ondertussen is er aan het oppervlak veel te genieten. In het visueel ontwerp van de film, geaard in het Limburgse veenlandschap en toch net wat boven de realiteit zwevend. En in de puntige dialogen, scherp gebracht door het internationale acteursensemble (ook Oostenrijker Georg Friedrich meet zich als Jos’ broer Hendrik het Venloos aan). Met een glansrol voor de Rotterdamse standupkomiek Sezgin Güleç als Jos’ handlanger Özgür, niet behept met het criminele instinct van zijn chef maar ook niet met diens grootheidswaan.
Want uiteindelijk draait Fabula ondanks al die folkore, legendes en mythes die erin gevouwen worden toch vooral om de verhalen die we onszelf vertellen. De leugens die we gaan geloven om op de been te blijven. Zoals een vloek die door een overgrootvader over alle volgende generaties zou zijn afgeroepen, als verklaring voor elk klein stukje domme pech. Zodat Jos niet hoeft na te denken over zijn eigen aandeel in al die ‘rampspoed’ die hem ten deel valt.
Fabula is te zien op IFFR 2025 en draait vanaf 10 april in de bioscoop.