Chevalier

Een groep machomannen op een luxejacht, dat kan niet goed gaan. En dat gaat het ook niet in Athina Rachel Tsangari’s subversieve en hilarische Chevalier, te zien op Mubi in een programma rond regisseur Athina Rachel Tsangari.

De Griekse scenarist en regisseur Athina Rachel Tsangari (Attenberg, 2010) kijkt heel scherp naar groepsgedrag. Daarbij toont ze ons de uitwassen ad absurdum. In Chevalier (2015) zet ze een paar mannen op een luxejacht en heeft zo het ideale studieobject om haar vergrootglas op te richten. Uitgangspunt van haar subversieve en hilarische film is dat de man zich in een crisis bevindt. Dat komt omdat masculiniteit een construct is waar veel mannen onder gebukt gaan, en net als vrouwen moeten ze zich van dat ingeprente standaardbeeld ontdoen. Maar dat doen deze mannen niet. Ze drijven hun vermeende competitieve aard tot in het uiterste door.

Kun je mannelijkheid meten? Deze mannen denken van wel. Ze verzinnen de meest bizarre spelletjes om te bepalen wie het ‘Beste in Alles’ is. De prijs is een ring. Ze winnen en verliezen punten, doordat iedereen de ander beoordeelt. De kunst is om er in gesprekjes op slinkse wijze achter te komen wat de ander verkeerd heeft gedaan om hem in puntenaantal te laten dalen. Ze krabbelen constant in notitieboekjes en beoordelen elkaar op steeds belachelijkere criteria.

In deze paranoïde microkosmos is de ster van de show Efthymis Papadimitriou, die een soort John C. Reilly-achtige rol speelt. Hij is overdreven emotioneel en wanhopig op zoek naar goedkeuring. De scène waarin hij een serenade zingt voor de mannen (Minnie Ripertons Loving You) is hartverscheurend.

Het bizarre spel dat in Chevalier wordt gespeeld is op zichzelf al provocerend en zenuwslopend, maar Tsangari lijkt er zelfs nog een grotere maatschappijkritiek in te hebben gestopt. Want is dat jacht misschien Griekenland zelf, een schip op drift met eigen regels, omringd door een kolkende zee en met als enige vasteland een verlaten vakantieoord? Waar vrienden rivalen worden?

In zo’n vijandige omgeving zonder houvast heb je wel de vaste regels nodig, hoe krankzinnig die ook zijn (zie ook veel andere films in wat bekend is komen te staan als de Griekse ‘Weird Wave’). Zo laat Tsangari ons niet alleen naar machomannen kijken, maar probeert ze ook hun gedrag te doorgronden. En dat alleen al is verfrissend en hoognodig.

Chevalier (2015) is vanaf 17 juli 2023 te zien op Mubi, samen met Athina Rachel Tsangari’s Attenberg (2010) en kortfilm The Capsule (2012).