Asako I & II

Het dubbelgangermotief heeft een rijke traditie in film. Ryûsuke Hamaguchi, maker van het succesvolle Drive My Car, strooit er in Asako I & II zijn eigen typische sterrenstof overheen.

Asako uit Osaka slentert langs de foto’s van een tentoonstelling. Zometeen zal haar leven voor altijd veranderen, maar dat weet ze nog niet. Ze passeert een foto van een tweeling. Achter haar schuifelt een jongen langs. Ze kijkt op. Hij is leuk. Ze kijkt hem na. Als ze buiten komt, loopt hij een eindje voor haar. Ze loopt iets sneller. Jongetjes gooien vuurwerk tussen hen op straat, waardoor hij omkijkt en Asako recht in de ogen staart. Zo blijven ze even staan. Dan zet hij een paar stappen en kust haar.

Einde van de openingsscène.

Mooi gevonden, van dat vuurwerk. De vonken tussen twee geliefden. Dat is film.

Tikkertje
Na Drive My Car (2022) en Wheel of Fortune and Fantasy (2021) wordt van Ryûsuke Hamaguchi nu ook het iets oudere Asako I & II (Netemo sametemo, 2018) in Nederland uitgebracht. Weer is het een bijzondere film, al zijn de dialogen in die twee latere films merkbaar scherper geschreven.

De jongen op wie Asako stuit heet Baku en ze is nog nooit zo verliefd geweest. Zes maanden zijn ze samen. Op een dag is Baku verdwenen. Geen afscheid, geen woord, niets. Twee jaar later woont Asako in Tokio. Met stomheid geslagen is ze, als ze daar Ryôhei ontmoet, een jongeman die Baku zou kunnen zijn, zo volstrekt identiek zijn hun gezichten.

Beetje onwaarschijnlijk, kun je denken, dat ze uitgerekend de man met hetzelfde gezicht in een miljoenenstad tegen het lijf loopt. Niet in Hamaguchi’s films. Daar spelen noodlot en toeval altijd tikkertje. Of verstoppertje, zo je wilt. Of noem het de hand van God, de filmmaker die knipoogt omdat hij weet dat het onwaarschijnlijk is maar het toch laat gebeuren.

Het geeft de film een zekere lichtheid. Hamaguchi doet het later namelijk nog een keer, als Asako na een jaar of vijf domweg gelukkig te zijn geweest in Tokio, in een winkelcentrum uitgerekend de enige vriendin uit Osaka treft die nog contact heeft met Baku. Want Baku blijkt dus niet helemaal van het toneel verdwenen.

Mysterie
Het dubbelgangermotief heeft zo’n lange en rijke geschiedenis in film dat je het tongue-in-cheek een overgangsritueel voor jonge makers kunt noemen. Interessant is dat Hamaguchi de focus van het mysterie bij Asako legt, die zich lang verzet tegen Ryôhei’s avances. Terecht vraagt ze zich af met wie ze eigenlijk een relatie wil, als ze voor Baku’s dubbelganger kiest.

Het is niet helemaal duidelijk of Hamaguchi nog een groter mysterie achter de toevallige ontmoetingen situeert – waarom anders die foto’s van tweelingen in de tentoonstelling, die Asako later in Tokio trouwens nog een keer bezoekt, waar ze weer naar die foto kijkt. Maar het kan ook zijn dat de regisseur ons plaagt met alleen de hint van een groter mysterie. Dat kun je een minpunt noemen, maar het stoort niet. Het is de kalme toon van de film die je gefocust houdt. Asako’s rustige stem, het geluk dat van haar gezicht straalt.

Bepaald geen personages voor een groots mysterie, ga je denken. Wat wil Hamaguchi? Ryôhei doet de marketing voor een sake-merk met een collega die bewust onder zijn niveau presteert om de kans op promotie beperkt te houden. Asako heeft ook geen enkele zichtbare ambitie om haar leven groter en spannender te maken. Zijn deze mensen de verkeerde film binnengewandeld of is het dubbelgangermysterie de verkeerde levens binnengewandeld?

Juist door het kabbelende tempo en de gesprekken die sotto voce door de ruimte klinken, geef je je gaandeweg de film over aan het ritme van hun levens. Het mysterie doet dan nog een laatste wanhopige poging om de film over te nemen door Baku weer tevoorschijn te toveren, maar die hele sequentie lijkt opzettelijk gekunsteld de film in geschreven. Alsof Hamaguchi wil laten zien hoe potsierlijk zoiets als een plot zich verhoudt tot echte levens. Asako II verschijnt aan het eind van de film, wanneer ze Asako I aflegt en eindelijk de keuze maakt die ze altijd al wilde maken.