As I Open My Eyes
Niet te stuiten levenslust
De Jasmijnrevolutie kun je al bijna ruiken in de turbulente coming-of-age van een rebelse jonge muzikante, die in de zomer van 2010 naar haar vrijheid snakt.
Moeders! Je zou ze langdurig op vakantie willen sturen zodra hun puberdochters hun vleugels beginnen uit te slaan, om ze bij terugkeer verbaasd maar opgelucht te laten vaststellen dat het kuiken best aardig op haar pootjes terecht is gekomen. De conflicten die de Tunesische Farah met haar moeder Hayet heeft, zijn van alle tijden en alle windstreken: kind moet je zó over straat, waar hing je gisternacht in godsnaam uit, denk toch aan je toekomst.
Hoe moeder over die toekomst denkt, wordt duidelijk als Farah leest dat ze is toegelaten tot de medische faculteit, zonder dat zij zich daar ooit voor heeft ingeschreven. Wat Farah zelf wil? Doorbreken met haar bandje, dat met een punk-attitude en maatschappijkritische teksten nét een plekje in de schijnwerpers heeft veroverd. En ook: de liefde leren kennen.
Een vader is er trouwens ook, maar meestal niet in de buurt. Hij werkt in dienst van de door de staat gerunde fosfaatmijnen in het ver van Tunis gelegen Gafsa. Een plek met betekenis, want terugkijkend kun je stellen dat de maandenlange stakingen die daar in 2008 plaatsvonden, de prelude vormden voor de Jasmijnrevolutie. Die moet in As I Open My Eyes nog losbarsten: we schrijven zomer 2010.
De niet te stuiten levenslust van de achttienjarige Farah wordt zo vanzelf een beetje symbolisch voor de stemming van een hele bevolking, die op zekere dag besluit haar toekomst in eigen handen te nemen. Dat is niet de enige manier waarop Leyla Bouzid in haar krachtige en urgente debuut het kleine verhaal met het grotere verbindt — misschien wel omdat het in een controlerende samenleving praktisch onmogelijk is die twee van elkaar gescheiden te houden. Naarmate moeder Hayet vaker voor de lens komt, wordt duidelijk dat haar beschermende houding vooral een poging is om haar dochter te behoeden voor ernstiger vormen van repressie. Ook binnen de band wordt zelfcensuur een issue. Want wil je voor een liedje echt een politieverhoor riskeren? En dan komt Farah erachter dat de staat nog veel dieper in privézaken doordringt dan ze zich ooit had kunnen voorstellen. Hoe het op zijn pik getrapte regime haar uiteindelijk op haar nummer zet, is misselijkmakend genoeg om de straat voor op te gaan — als je maar jong en onbezonnen, of simpelweg dapper genoeg bent om de angst geen vat op je te laten krijgen.
