Apples

De vervreemding van de Griekse weird wave begint bekend aan te voelen, maar is daarmee niet minder effectief, bewijst debuutfilm Apples.

Benoemen hoe films die al voor corona gemaakt werden, maar pas tijdens de pandemie worden uitgebracht in het ‘nieuwe normaal’ een nieuwe betekenis krijgen, is inmiddels een cliché geworden. Maar voor Apples (Mila) van de Griekse debutant Christos Nikou moet het toch nog een keer van stal worden gehaald.

De film ging in september 2020 op het filmfestival van Venetië in premiére en werd sindsdien al meerdere keren voor een Nederlandse release aangekondigd – telkens stak een nieuwe lockdown er een stokje voor.

Uitgangspunt van de film is een raadselachtige wereldwijde pandemie, waarbij mensen plotseling hun geheugen verliezen. Het is een nogal drastische vorm van geheugenverlies – niet alleen gebeurtenissen en personen, maar zelfs persoonlijke voorkeuren verdwijnen in een zwart gat. Hou je van appels? Geen idee. En omdat de aandoening van het ene moment op het andere toeslaat, worden de getroffenen meestal dolend op straat aangetroffen. Wie geluk heeft wordt door familie en vrienden opgevangen en teruggeleid naar hun oude leven. Voor mensen die eenzaam in het ziekenhuis belanden, zoals de tobberige Aris (Aris Servetalis), is er een experimenteel overheidsprogramma. Via een reeks alledaagse opdrachten, van leren fietsen tot een onenightstand, bouwen de deelnemers versneld een nieuwe identiteit op, zo is het idee.

Nikou begon zijn carriére als regie-assistent op de set van Yorgos Lanthimos’ Dogtooth (2009), het startschot van wat inmiddels bekendstaat als de Greek weird wave. Ook Apples is onder die losjes samenhangende stroming te scharen. Dat zit hem in de ongebruikelijke camerastandpunten, vaak net niet in balans, die een gevoel van vervreemding geven. Het zit hem in het gortdroge, afstandelijke acteren. En het zit hem vooral in hoe de film maatschappelijk commentaar weet te verpakken in een mild-absurdistische uitvergroting van de realiteit. Juist doordat digitale technologie in de wereld van Apples geheel afwezig is – Aris legt zijn vorderingen vast met een Polaroid-camera – levert Nikou een scherp commentaar op wat er kan gebeuren als we ons geheugen uitbesteden.

Maar meer dan over geheugen draait Apples uiteindelijk om verlies en rouwverwerking. Met een slotakte waarin zowel de allegorische lading als Aris’ ontwikkeling in een nieuw licht komen te staan, legt Nikou alle puzzelstukjes keurig op hun plek. Iets keuriger misschien, dan we van de gekke Grieken gewend zijn, maar daarmee nog niet minder interessant.