Benoît Jacquot, Isabelle Huppert en Gaspard Ulliel over Eva

Vijf jaar na de première in Berlijn wordt de thriller Eva met Isabelle Huppert en de vorig jaar overleden Gaspard Ulliel alsnog uitgebracht.

Het blijft opmerkelijk hoe je beleving van een film kan veranderen doordat de wereld eromheen verandert. In 2018 was de thriller Eva van Benoît Jacquot een weinig opvallende titel in de competitie van de Berlinale. Nu wordt de film alsnog in Nederland uitgebracht, direct op VoD.

In de vijf tussenliggende jaren maakte de wereld een verlammende pandemie door. Regisseur Jacquot maakte nog drie films (die geen van alle in Nederland te zien waren). Isabelle Huppert, die de titelrol speelt op de haar kenmerkende wijze, acteerde in dertien volgende films plus nog een handvol televisieseries. En Gaspard Ulliel, de hoofdrolspeler van de film, ging dood.

Op 19 januari 2022 kwam hij om bij een ski-ongeluk, pas 37 jaar oud. Eva werd daarmee onverwacht een van de laatste films in een oeuvre dat juist net vorm begon te krijgen.

Van dat alles hadden Jacquot, Ulliel en Huppert in 2018 uiteraard nog geen weet toen ik ze met een groepje andere journalisten sprak op de Berlinale. Het is wrang om Ulliel nu terug te horen, als hij spreekt over hoe comfortabel hij zich op dat moment voelt in zijn vak: “Ik heb een gretigheid en een drive als acteur die ik een tijd lang kwijt was”, vertelt hij. “Ik twijfelde aan mezelf – als acteur en als mens. Nu heb ik een nieuwe energie gevonden. Maar met het ontgroeien van die twijfel zal ik waarschijnlijk de rest van mijn leven bezig blijven.”

Dubbelganger
In Eva speelt Ulliel de jonge gigolo Bertrand, die een manuscript voor een theaterstuk steelt van een overleden cliënt. Hij doet zich voor als de auteur van het stuk, dat prompt een succes wordt.

De film speelt zich grotendeels een paar jaar later af, wanneer Bertrand door zijn producent achter z’n broek wordt gezeten om een opvolger van zijn hit. Als hij de repetities bezoekt van een opvoering van het successtuk in de provincie, stuit hij daar op de chique escort Eva, gespeeld door Huppert. Zij wordt zijn muze voor zijn ‘nieuwe’ stuk, en een ongezonde obsessie. Of bestaat ze alleen maar in zijn hoofd?

Twee sekswerkers die zich in elitaire kringen begeven; twee mensen die zich voordoen als iemand anders. Zo zit Eva, gebaseerd op de thriller Eve van James Hadley Chase uit 1945, vol dubbelingen en spiegelingen. “Iedereen in de film heeft twee gezichten, dat is het uitgangspunt”, aldus Jacquot.

De film zelf is ook een soort dubbelganger, want Chase’ boek werd in 1962 al eens verfilmd door Joseph Losey. “Ik heb het boek niet herlezen en de film niet herkeken toen ik deze film ging maken”, bezweert Jacquot. “Ik las het boek in mijn jeugd en iets van wat ik er toen bij voelde is me altijd bijgebleven – een unheimisch gevoel, een plezierig soort duisternis, een ambiguïteit. Dat is wat ik probeerde te vatten in de film. Coscenarist Gilles Taurand bestudeerde het wel uitvoerig, voor het scenario heb ik op zijn visie op het boek gevaren. Ik heb het zelf pas weer herlezen kort voor we gingen draaien, omdat Isabelle me dat vroeg. Zij wilde wat elementen uit het boek aan de film toevoegen.”

Geen personage
Hoewel Ulliels personage het verhaal draagt, is het de door Huppert gespeelde Eva die het meest fascineert – ook voor de kijker. Maar in het interview weigert ze haar interpretatie van het personage uit te spellen. “Ik vind het lastig om over Eva te spreken als een personage, aangezien zij deels ook een projectie is – een persoon die Bertrand zich inbeeldt. Hoe ‘echt’ ze is, is onzeker. Dat maakt haar ongrijpbaar, oneindig – ze is een fantasie en fantasie is grenzeloos.”

Maar hoe speel je iemand die oneindig is? Dat blijkt voor Huppert geen relevante vraag. “Ik speel geen rollen, nooit”, zegt ze met klem. “Ik hou niet van het idee van een personage; ik speel geen personages, ik speel gemoedstoestanden. Dat is waar cinema om draait. Ik zie het zo: ik speel geen rol, maar de rol bespeelt mij.”

Het is precies die werkwijze waarin Huppert en Jacquot elkaar vinden – Eva is hun zesde film samen. “Huppert is wat mij betreft een van die zeldzame acteurs van wie je kunt zeggen dat ze een eigen oeuvre heeft, dat minstens zo belangrijk is als dat van welke regisseur of schrijver dan ook”, stelt Jacquot. “In alles wat ze doet, zie je dezelfde benadering, dezelfde interesses, hetzelfde perspectief en ook dezelfde onmogelijkheden en zwaktes.”

Ulliel valt hem bij: “Ze heeft haar eigen hoofdstuk in de Franse filmgeschiedenis. En het is heel enerverend om met haar te werken, omdat ze een paradoxale combinatie heeft van totale controle over wat ze doet en totale vrijheid om dat ook los te laten. Ze kan zichzelf verrassen tijdens een take, waardoor je als tegenspeler nooit weet wat ze gaat doen.”

Eva is te zien op Cinemember (VoD)