Dansplaining #7

Borat overtuigt niemand meer

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen maandelijks naar verborgen betekenissen en geheime kamers van de filmgeschiedenis.

Borat is back!” In een tijd waarin de ene film na de andere voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld, wist het alter ego van komiek Sacha Baron Cohen precies het juiste moment te vinden om via streaming miljoenen kijkers wereldwijd te bereiken. Borat Subsequent Moviefilm werd in het geheim gemaakt en doelbewust vlak voor de Amerikaanse verkiezingen uitgebracht. De vraag was dan ook of de traditionele October surprise van deze presidentiële verkiezingen de vorm zou hebben van een reality-klucht van een clownesk typetje – zeker nadat vooraf werd gelekt dat Trump-advocaat Giuliani in de film in verlegenheid wordt gebracht. Maar leven we nog wel in een tijd waarin films een breed en divers publiek kan bereiken? Of zien we via streamingdiensten alleen nog wat toch al in ons straatje past?

Toen Borat in 2006 verscheen, werd de wereld nog beheerst door massamedia. Door de opkomst van kabeltelevisie en de beginjaren van het internet was er weliswaar al een stuk meer variatie dan voorheen, maar filmstudio’s, tv-stations, radiozenders en uitgevers richtten zich vooral nog op de middenmoot: het beroemde mainstreampubliek.

Met de opkomst van Facebook, Instagram, Netflix en andere door algoritmes gedreven platforms krijgt iedere kijker haar eigen aanbod voorgeschoteld. En omdat dit gedreven wordt door de talloze voorkeuren die je dataprofiel vormen, worden die algoritmes ook steeds beter in het voorspellen van wat je wel of niet aan zal spreken. Media vormen daardoor minder dan voorheen een verbindend element: wat we op onze schermen zien, is juist een afspiegeling van onze individuele voorkeuren.

In deze gefragmentariseerde wereld lukt het alleen de allergrootsten nog om boven alle niches uit te stijgen. De virtuele monopolie-positie van Disney maakt dat de studio (onder normale omstandigheden) in staat is om het hele jaar door blockbusters uit te brengen die groot genoeg zijn om verschillende publieken naar zich toe te trekken en op die manier eventjes met elkaar te verbinden.

Dat wordt steeds moeilijker. De billboards in de grote steden wekken de indruk dat Borat 2 een grote nieuwe bioscoopfilm is. Maar het is natuurlijk in de eerste plaats een advertentie voor Amazon, het bedrijf dat de film exclusief via de eigen streamingdienst aanbiedt. Daarmee weten we ook dat de film vooral terecht zal komen bij mensen die het bij voorbaat al eens zijn met een bepaalde politieke inslag. Deze diensten hengelen immers allemaal in dezelfde vijver: die van welvarende, grootstedelijke consumenten, die in de merkidentiteit van een bedrijf als Amazon ook graag hun eigen politieke waarden herkennen.

Borat Subsequent Moviefilm is grappig, brutaal, scherp, en zelfs nieuwswaardig. Maar hij zal geen kijker van mening doen veranderen.

Geschreven door Dan Hassler-Forest