Dansplaining #56

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen naar verborgen betekenissen en geheime kamers van de filmgeschiedenis.

“Cinema is dood!” Wie al wat langer meedraait, heeft deze kreet om de zoveel jaar opnieuw horen aanzwellen. Elke keer dat de filmindustrie wordt opgeschud door de opkomst van een nieuwe mediatrend of een nieuwe concurrent, zijn er doemdenkers die in de pen klimmen voor een voorbarige necrologie.

Afgelopen maand was het Hollywood-ster Reese Witherspoon die geen toekomst meer bleek te zien voor de speelfilm. De invloedrijke acteur/producent zei in een interview met The New York Times dat het haar is opgevallen dat haar kinderen niet meer naar de film gaan: ze besteden hun tijd liever aan TikTok en andere socialemediaplatforms.

Haar conclusie is dat jonge mensen de aandacht niet meer kunnen opbrengen voor een traditionele speelfilm van anderhalf uur of langer. Filmmakers moeten zich volgens Witherspoon radicaal aanpassen aan deze verschuiving. Want wie denkt dat de digitale generatie nog stil blijft zitten voor een hele film, leeft in het verleden. Filmmakers zouden daarom naar het publiek moeten luisteren en zich voortaan moeten richten op het ontwikkelen van korte content.

Uiteraard valt er van alles in te brengen tegen deze redenering. De jongeren, die inderdaad steeds minder vaak naar de bioscoop gaan, nemen thuis met alle plezier een heel weekend om een nieuwe reeks afleveringen van Stranger Things of Wednesday achter elkaar te kijken. Misschien is de schrijnende afname van bioscoopbezoek, dat nooit goed hersteld is van de covid-lockdown, dan ook niet per definitie te wijten aan een verminderd concentratievermogen.

Wel is er een opvallende trend te zien in bioscoopfilms die wél publiek weten te trekken: films waarin vormen en stijlen van internetcontent prominent aanwezig zijn. Zoals een paar jaar geleden in de grote Oscar-winnaar Everything Everywhere All at Once. Regisseursduo The Daniels combineerde hun filmliefde met een passie voor de absurdistische creativiteit die YouTube en TikTok typeert. Het resulteert in een mentaliteit die we vaker zien bij filmmakers die hun start maakten in de productie van videoclips: films die je van de ene verbazing in de andere storten, met een fijne balans tussen coherentie en chaos.

Recentere hits als Barbie, Sinners en Superman hebben eenzelfde mentaliteit, waarbij steeds opvalt dat ze momenten aan elkaar rijgen die ook los van de film kunnen gaan circuleren: als internetmeme, als GIF, of zelfs als TikTok-danstrend.

Reese Witherspoon heeft gelijk als ze zegt dat filmmakers moeten blijven kijken naar veranderingen in het medialandschap. Maar dat doen ze al, en dat zien we. Die dalende bioscoopcijfers zijn eerder het resultaat van een ander soort kortzichtigheid: die van studio’s die weinig anders meer doen dan franchise-films produceren.