Focus: Tapis Rouge 2024

Het Tapis Rouge Frans Filmfestival toont ook op de zesde editie een staalkaart van wat de Franse cinema heeft te bieden. Van in klassieke stijl gemaakte films tot vernieuwende baanbrekende cinema, zoals de vier korte films van filmschool École Kourtrajmé Montfermeil.

Hoe zorg je ervoor dat de filmwereld diverser wordt? De vraag speelt ook Frankrijk. Er wordt niet alleen over gedebatteerd, maar er worden ook stappen gezet. Zo streeft het collectief 50/50 naar een gelijkwaardige verdeling van posities in de filmwereld voor mannen en vrouwen.

Dat is hard nodig want uit een onderzoek zes jaar geleden bleek dat sinds het begin van het festival in Cannes in 1946 tot 2018 voor de hoofdcompetitie 1.688 films van mannelijke en slechts 82 films van vrouwelijke regisseurs werden geselecteerd. De laatste jaren is de verdeling wel iets, maar niet opzienbarend verbeterd.

Ook filmmakers van kleur laten van zich horen en eisen een plek op in de Franse cinema. In hun werk snijden zij gevoelige onderwerpen aan als racisme, politiegeweld en de doorwerking van het koloniale verleden. In die beweging past de zes jaar geleden opgerichte filmschool École Kourtrajmé, een initiatief van Ladj Ly, de maker van de banlieue-drama’s Les misérables en Les indésirables. De school zit niet toevallig in de Parijse wijk Montfermeil, want hier groeide de in 1978 uit Malinese ouders geboren Ly op. De school, die gratis is en filmkansen creëert voor jongeren in de banlieus, wordt gesteund door veel mensen uit de Franse filmwereld, onder wie actrice Ludivine Sagnier en regisseur Romain Gavras.

Op Tapis Rouge zijn vier korte films van studenten van de filmschool te zien, samen met de film Black Panthers, de korte documentaire van Agnes Varda uit 1968 over het proces tegen Huey Newton. De medeoprichter van de Black Panther Party werd in een politiek geladen proces beschuldigd van de moord op een politieagent. Door de films samen te vertonen, laat het festival zien dat de strijdbare films van École Kourtrajmé in een traditie staan. Rosalie Varda, de dochter van, presenteert de vijf films.

Van Agnès Varda zijn naast Black Panthers als ode aan haar strijdbaarheid nog twee films te zien: L’une chante, l’autre pas, een feministische musical uit 1977 over twee vrouwen op zoek naar vrijheid, en Visages villages, de prachtdocumentaire uit 2017 die Varda samen met fotograaf JR maakte. Visages villages wordt vertoond samen met Courte vie pleine (Aristide Barraud, Murat Arslan & Dogukan Tur), die gemaakt is in École Kourtrajmé. Thomas Gayrard, hoofd pedagogie van École Kourtrajmé, presenteert de twee films. Later in het festival geeft hij met scenarist Bérénice Bocquillon de workshop Storytelling over de werkwijze van de school.

Naast de genoemde films staat vijfentwintig films op het programma, in allerlei genres en gemaakt door zowel routiniers als debutanten. Een kleine greep. Het festival opent met La pampa (Antoine Chevrollier), nu eens niet een film die in Parijs speelt, maar in een plattelandsdorp. Hij voert twee tienervrienden op, die beiden verzot zijn op motorcross. Door een geheim van een van de twee komt de vriendschap onder druk te staan. De regisseur is aanwezig bij de vertoning.

Helemaal aan de andere kant van het filmspectrum staat de prestigieuze biopic Monsieur Aznavour (Mehdi Idir & Grand Corps Malade), dat het levensverhaal vertelt van de iconische zanger en acteur. Tragischer is de biopic Maria (Jessica Palud), over de ongelukkige levensloop van Maria Schneider, die mogelijk een levenslang trauma opliep door het misbruik in Last Tango in Paris. Fans van Isabelle Huppert kunnen terecht bij La prisonnière de Bordeaux (Patricia Mazuy), waarin zij als de vrouw van een gevangene vriendschap sluit met de vrouw van een andere gevangene. Die vrouw wordt gespeeld door de eveneens uitstekende actrice Hafsia Herzi.

Ook te zien is de boekverfilming L’enfant qui mesurait le monde (Takis Candilis), over de ontmoeting van een gedesillusioneerde man, van wie recent zijn dochter is overleden, met zijn autistische kleinzoon. Na de vertoning praat literatuurcriticus Margot Dijkgraaf met regisseur Candilis.

Naast Candilis zijn meer regisseurs, acteurs en producenten aanwezig voor Q&A’s. Het zijn regisseur Sophie Dupuis en acteur Felix Maritaud van Solo, regisseurs Christine Paillard en Chad Chenouga van Pourquoi tu souris?, actrice Fantine Harduin, co-scenarist en producent Jean-Claude van Rijckeghem en producent Isabelle Truc van Radio Therapy, en regisseur Louise Courvoisier en acteur Clément Faveau van Vingt dieux.

In Tapis Rouge Atelier praten Rosalie Varda, Delphine Deloget en Amanda Beauville Diouf, alle drie werkzaam in de Franse filmindustrie, aan de hand van hun ervaringen over de rol van vrouwen in verleden, heden en toekomst in de Franse cinema. Op de slotavond tenslotte is de voorpremière van Niki te zien, de debuutfilm van Céline Salette over het leven van Niki de Saint Phalle. Na de vertoning is er een q&a met scenarist Lara Panah-Izadi en via een onlineverbinding met co-scenarist Samuel Doux.

En natuurlijk is er de Prix Tapis Rouge voor de beste literatuurverfilming. De jury, onder voorzitterschap van Margot Dijkgraaf, moet kiezen uit: Emmanuelle (Audrey Diwan), Le roman de Jim (Arnaud & Jean-Marie Larrieu), L’enfant qui mesurait le monde (Takis Candilis), Maria (Jessica Palud) en Ma part de gaulois (Myriam & Malik Chibane). De jury sterkte gewenst!

Tapis Rouge Frans Filmfestival | 26 september t/m 1 oktober 2024 | De Filmhallen & Lab111, Amsterdam