Maria

Bernardo Bertolucci gaf de jonge Maria Schneider een droomrol. Tot het een nachtmerrie werd.

Maria laat de periode zien uit het leven van Maria Schneider toen ze als beginnend acteur door Bernardo Bertolucci werd gecast in Last Tango in Paris, tegenover de toen wereldberoemde Marlon Brando. We schrijven 1972.

Op een dag krijgt ze, een paar minuten voor de camera gaat draaien, van Bertolucci te horen dat ze met Brando een anale verkrachting moet simuleren. Brando bedenkt ter plekke dat ze boter als glijmiddel zullen gebruiken. Schneider aarzelt, maar wat doe je als beginnend acteur tegenover twee zwaargewichten van wie je afhankelijk bent? Je stemt in.

Het was een simulatie, ook het gebruik van de boter. Niettemin heeft Schneider er haar hele leven last van gehouden dat ze ermee instemde. Ze voelde zich voor het blok gezet – Brando was 48 op dat moment en een van de beroemdste mannen op de planeet, zij was 19 en onbekend. En er was de publieke opinie – het moderne schavot – die haar geweld aandeed toen de film uitkwam. Brando had nergens last van, maar Schneider was in één klap ‘die uit erotische films’. Gelukkig kon ze een paar jaar later een prominente rol spelen in Antonioni’s Professione: reporter (1975).

In de filmwereld kreeg Schneider een reputatie als ‘lastige vrouw’, want ze zou zich zoiets niet nog een keer laten gebeuren. De hele geschiedenis is emblematisch voor hoe vrouwen in de filmwereld anno 1972 werden behandeld. Op latere leeftijd zette Schneider zich ervoor in dat te verbeteren, maar dat zie je niet in deze film van Jessica Palud; die beslaat slechts een paar jaar. Brando wordt trouwens niet onverdienstelijk gespeeld door Matt Dillon, al blijft een vertolking van Brando altijd iets cringe houden.

Paluds biopic lijkt op het eerste gezicht bescheiden – slechts een paar jaar uit Schneiders leven, veel aandacht voor één relatie – maar is stiekem best vernuftig. Zonder te psychologiseren, suggereert de film hoe Schneiders gemoedstoestand in die jaren kan zijn geweest. Haar vader, de Franse acteur Daniel Gélin, was al vroeg vertrokken om elders vrolijk een tweede gezin te stichten. Haar moeder raakte verbitterd. Een vriend die heroïne gebruikt, bezorgt haar een verslaving die tot 1980 zou aanhouden.

En dan blijkt Bertolucci in de film toch een beetje een hypocriete zak. Eerst eist hij van Schneider dat ze niet alleen een personage moet zijn, maar alles van zichzelf moet geven. Later, als blijkt dat haar tranen tijdens die gesimuleerde verkrachting echt waren, zegt hij laf dat het slechts haar personage is overkomen. Paluds film laat het oordeel aan de kijker over de klootzakkerigheid van deze of gene, maar tussen de regels door bestaat er geen twijfel over.