Focus: Amsterdam Polish Film Festival 2024

Agnieszka Holland bewijst al haar hele leven dat ze niet bang is uitgevallen. De Poolse regisseur nam het communisme op de korrel, maar verloor ook erna haar kritische stem niet. Het Amsterdam Polish Film Festival richt met vijf films de schijnwerper op haar. Holland is op het festival aanwezig.

“In het Derde Rijk produceerden de Duitsers propagandafilms met Polen als bandieten en moordenaars. Nu hebben we daar Agnieszka Holland voor.” Aldus vorig jaar de Poolse minister van Justitie Zbigniew Ziobro in een woedeaanval naar aanleiding van Hollands film Green Border.

Het drama toont de onmenselijke pushbacks van vluchtelingen in het beboste, moerassige grensgebied tussen Belarus en Polen, maar ook de hulp van Poolse activisten aan uitgeputte vluchtelingen. Naast de bizarre kritiek van de ultra-rechtse nationalistische Ziobro kreeg Holland tientallen doodsbedreigingen. Goede promotie voor de film, luidde haar nuchtere reactie op de commotie. Het tekent haar ten voeten uit.

Green Border is een van de vijf films van Holland op het Amsterdam Polish Film Festival. De oudste is Fever (1980). Het historische drama over de Poolse opstand in 1905 tegen de Russische overheerser werd door het Poolse communistische regime verboden, omdat kritiek op het bevriende communistische ‘broedervolk’ taboe was. Ook niet in goede aarde viel A Lonely Woman (1981), over het zware leven van een alleenstaande moeder in het communistische Poolse paradijs. Door de censuur lag de film zes jaar op de plank voordat hij vertoond kon worden. In Darkness (2011) vertelt de waargebeurde geschiedenis van een groepje Joden dat in de Tweede Wereldoorlog veertien maanden (!) zat ondergedoken in het rioolstelsel van Lviv. In de feministische ecothriller Spoor (2017) ten slotte worden in een dorpje een paar mannen, alle fanatieke jagers en behorend tot de bovenlaag, vermoord aangetroffen. De dader komt uit onverwachte hoek.

Op het festival zijn naast de vijf films drie debatten: over de jaren tachtig met de opkomst van de vakbond Solidarność en het einde van het communisme; over de rol van compassie en empathie in ons leven; en over migratie. Aan het laatste debat neemt ook Holland deel. Ook is er een interview met haar op het festival.

Amsterdam Polish Film Festival | 18 t/m 20 oktober 2024 | De Balie, Amsterdam