SAVAGE GRACE

Een high society-moord leverde het materiaal voor savage grace, met een uitstekende Julianne Moore.

Op 17 november 1972 werd Barbara Daly Baekeland doodgestoken door haar vijfentwintigjarige zoon Tony. Ze was de vrouw van Brooks Baekeland, erfgenaam van een fortuin vergaard met de productie van bakeliet. Toen de politie arriveerde was een ijskoude Tony bezig eten te bestellen.
In savage grace, gebaseerd op een boek van Natalie Robins en Steven M.L. Aronson over het waargebeurde drama, vormt die scène slechts het sluitstuk van een leven in decadentie en gevoelsarmoede. Videokunstenaar en filmregisseur Tom Kalin (swoon) schetst met veel visuele flair het milieu van de nouveau riche. New York, Parijs, Mallorca of Londen: in ieder appartement dat de Baekelands betrekken, staat in de foyer een mandje met ‘cartes de visite’. Dat van prins Aschwin von Lippe-Biesterfeld ligt toevallig altijd bovenop.
Barbara Daly (Julianne Moore) is geobsedeerd door de elite. De opvallende verschijning met rode lokken, zelf van bescheiden komaf, heeft sinds haar huwelijk met Brooks Baekeland (Stephan Dillane) toegang tot hogere kringen. Haar pretenties en haar angst voor ontmaskering zijn pathologisch. Ze koestert rigide ideeën over de ‘high society’ en ‘le crapule’, maar wanneer ze zich niet geaccepteerd voelt, slaat ze keihard terug met seksuele vernedering. Na een chique diner, bijvoorbeeld, stapt ze voor het oog van haar echtgenoot en de gasten in de auto bij een onbekende man. Brooks reageert op zijn melodramatische vrouw met berusting en minachting. De frustratie over zijn eigen ongerealiseerde dromen wentelt hij af op zijn zoon Tony (Eddie Redmayne). De mooie sproeterige jongen is kwetsbaar, onzeker over zijn seksualiteit, en groeit uit tot een cynische dandy.
savage grace is het sterkst wanneer Dillane en Moore de ruimte krijgen voor alle finesses in de relatie tussen Brooks en Barbara. Twee onvolwassen gebleven mensen die elkaar verstikken in afhankelijkheid en elkaar voortdurend verwonden. Wanneer Brooks er uiteindelijk vandoor gaat met een ander (Tony’s vriendinnetje!) en Barbara’s hatelijke opmerkingen geen doel meer treffen, besef je dat ze zelfs haar laatste zieke vorm van contact is kwijtgeraakt.
Moore speelt Barbara soms als een hysterisch ongeluk dat ieder moment staat te gebeuren, soms schrijnend eenzaam. Na Brooks’ vertrek culmineert de relatie tussen Tony en zijn narcistische moeder in een incestueuze scène. Het is knap hoeveel gradaties van lust, waanzin en kilheid Moore daarin weet aan te brengen.
Haar spel redt savage grace. Want Tony’s nietszeggende voice-over, de vaak krampachtige dialogen en de kitscherige subplot over de verdwenen halsband van Tony’s lievelingshond, tonen dat regisseur Kalin de film niet helemaal in de hand had. De moordscène en de plotselinge verandering van toon aan het einde — bijna als een gedachte achteraf — wijzen echter op een groter probleem. Tony’s afdaling in de waanzin wordt zo gestileerd, zo gracieus gebracht dat hij nergens voelbaar wordt. Alsof hier de helft van een drama ontbreekt. Barbara’s ondergang is fascinerend, maar voor een matricide heb je twee mensen nodig.

Barend de Voogd